هوش های نه گانه
هوش های نه گانه
هوش های نه گانه ی گاردنر با نام های زیرمعرفی شده اند:
هوش کلامی linguistic intelligence
هوش ریاضی – منطقی logical- math metical inte
هوش فضایی – دیداری visual / special inte
هوش موسیقایی Rhythmic /musical inte
هوش حرکتی – جسمی Bodily / kinesthetic inte
هوش اجتماعی / برون فردی Interpersonal inte
هوش درون فردی Interpersonal inte
هوش طبیعت گرا Naturalist inte
هوش هستی گرا Existentialist inte
-ادامه مطلب-
-هوش کلامی ، زبانی verbal / linguistic intelligence
الف – مشخصه ها و مولفه های این هوش :
دانش آموزانی که این هوش درآن ها مسلط است از مهارت شنیداری بالایی برخوردارند.- کلمه ها را چه درگفتار و چه در نوشتار هم از نظر معنایی و هم ازنظر ساختار جمله بندی درست به کار می برند .علاقه به خواندن مخصوصا خواندن داستان و شعر دارند.از بازی با کلمات لذت می برند . از بازی با جمله هایی که به خاطر هم نشینی حروف متنافر تکرارشان سخت و سبب اشتباه می شود لذت می برند ، ولی خود در این مورد مهارت داشته کمتر دچار اشتباه می شوند.به ساختار و صدا و معنا در زبان حساس هستند. مثلا اغلب از تلفظ پدربزرگ ها ، مادربزرگ ها مخصوصا لهجه های شهرستانی ایراد می گیرند از همسالان خود که درتلفظ کلمه ها مشکل دارند ایراد می گیرند.به راحتی معنی ومفهوم بعضی از لطیفه ها و جوک ها را می فهمند ، آن ها را برای دوستان یا بزرگ ترها تعریف می کنند و از واکنش آنها لذت می برند.امنه ی حوزه ی لغات مورد استفاده ی آنها نسبت به سن آنها وسیع تراست .کلمه ها و لغاتی که خوانده یا شنیده اند درصحبت هایشان به کارمی برند.می توانند داستان بسازند، داستان هایی را که شنیده یا خوانده اند دوباره تعریف و باز آفرینی کنند.در تعریف وقایعی که دیده اند یا شنیده اند یا خوانده اند مهارت دارند. اسامی مکان و زمان دقیق و جزییات محل هایی را که دیده اند به خوبی به حافظه می سپارند.از گوش دادن به هر چیزی بیشتر لذت می برند. از گفتگوهای شفاهی لذت برده و با دیگران از طریق کلام به راحتی ارتباط برقرار می کنندبدون آمادگی قبلی قادرند سخنرانی کنند.در ارایه ی گزارش مثلا گزارش شفاهی سفرهای علمی و غیره توانا هستند.در ارایه ی گزارش های کتبی – توضیح و تفسیر داستان لذت می برند.در فعالیت های ادبی مدرسه مثلا درست کردن روزنامه دیواری کلاس و یا مدرسه شرکت می کنند.به سرعت تایپ کردن را فرا می گیرند .در یادگیری زبان های دوم وسوم غیر از زبان مادری خود استعداد دارند.در یادگیری دروس تاریخ ، اجتماعی ، انگلیسی نسبت به ریاضی رغبت بیشتری دارند.از گوش دادن به رادیو بیشتر ازدیدن تلویزیون لذت می برند. از جمع آوری مجلات و کتب مورد علاقه ی آنها و انواع سی دی های صوتی لذت می برند. بهترین جایزه برای آنها خرید یک دستگاه mp3 player یا mp4 است ، چون به کمک آنها می توانند زمان فراغت شان را به گوش دادن به ترانه و موسیقی پرکنند.در جوابگویی به تلفن درمنزل چنانچه ازطرف والدین منع نشده باشند ، پیشقدم هستند . اشعار و ترانه های زیادی را ازحفظ می دانند و به همین علت از حافظه ی خوبی برخورداراند که روز به روز به توان آن اضافه می شود.علاقه ی زیادی به خرید لوازم تحریر مانند مداد، دفتر، خودکار، قلم در انواع مختلف دارد. دفتر خاطرات دارند و همیشه خاطراتشان را درآن می نویسند.به زودی درکاربرد علامت های سجاوندی در نوشته هایش مثل " ، . ؟ : > < " مهارت پیدا می کنند.
این دسته از دانش آموزان چنانچه هوش مسلط آنها توسط آموزگاران ومربیان با تجربه تشخیص داده شود - - و این مهم با والدین دانش آموز مشاوره و در تبیین آن برای والدین اقدام شود تا آنها بتوانند در راستای رشد وشکوفایی فرزندشان در اوقات فراغت وتعطیلات تابستانی برنامه ریزی کنند.مثلا:
1- ثبت نام در کلاس های زبان خارجی
2- شرکت درکلاس های فن بیان – نمایش- نمایش نامه نویسی
3- کارگاه های داستان نویسی
4- کلاس های آموزش شعر و شاعری
5- آموزش خبرنگاری و ژورنالیسم
6- گویندگی و مجری گری در رادیو و تلویزیون
7- کتاب خوانی و سریع خوانی
8- فن بازیگری و هنرپیشگی
چنانچه این روند تعامل درمثلث آموزگار، دانش آموز ، والدین صورت بگیرد.مشاغل زیر حرفه هایی است که این افراد درآینده می توانند موفق و سرآمد باشند.
1-سیاست مدار
2- خطیب
3- نویسنده
4- شاعر
5- ناقد ادبی
6- ویراستار
7- داستانسرا و قصه نویس
8- نمایش نویس وسناریست
9- روزنامه نگار
10- زبان دان مسلط به چند زبان بیگانه
11- زبان شناس
12- معلم واستاد دانشگاه
13- گوینده ی رادیو و تلویزیون
14- مجری رادیو و تلویزیون
15- بازاریاب
16- مشاور
17- وکیل مدافع
18- رهبرگروه ، حزب ، سازمان
19- کتابدار
20- گفتاردرمان
21- تایپیست
22- مشاورحقوقی
دوم : هوش ریاضی – منطقی mathematical / logical intelligence
کسانی که ازهوش ریاضی – منطقی برخوردارند :
1-دروس ریاضی وعلوم را بردیگر دروس مدرسه ترجیح می دهند.
2-ازشرکت درمسابقه هایی که موضوع آنها حل معما یا مساله ای باشد که به تفکر منطقی نیاز داشته باشد خوشحال می شوند.
3-ازباز آفرینی آزمایش ها و تجارب علمی که درمدرسه یا فیلم های علمی ازآن ها مطلع می شود لذت می برد.مثلا : شخصا آزمایش نقش نور- آب و هوا در ریشه ی گیاه را درمنزل بازسازی می کنند.
4-به خرید وسایل آزمایشگاهی وعلمی مانند: ذره بین – میکروسکوپ وغیره و تشکیل یک آزمایشگاه خانگی درمنزل علاقه مند هستند
5- ازشنیدن ودنبال کردن وانتقال دادن اطلاعات درمورد آخرین دستاوردهای علمی ، پزشکی ، الکترونیکی و ریزپردازهای کامپیوتری ونرم افزاری – سخت افزاری .....لذت می برند.
6- چرا؟چگونه ؟ چطور ؟ کلمه های پرسشی هستند که بسامد فراوانی درکلام او دارند و سوالاتی مثل : چه میشد اگر......؟؟؟
7- رفتن به موزه های فن آوری ، تاریخ فن آوری – طبیعی ، نمایشگاه های کامپیوتری و نرم افزاری از موضوعات مورد علاقه ی آنهاست .
8- بازی های کامپیوتری مخصوصا آنهاییکه نیاز به پیدا کردن راه حل و یا کشف راه های گوناگون دارد مثل ، پیدا کردن یک گنج مخفی به کمک نشانه ها، علامت ها ، اعداد و....مانند بازی “ Never hood" لذت می برد.
9- از بازی شطرنج و انواع بازی های فکری لذت می برد.
10 – ازطبقه بندی هرموضوعی لذت می برد و اصولا یکی از راه های به خاطر سپردن و فهمیدن موضوعات طبقه بندی و دسته بندی آنهاست .مثلا اگر تعدادی دکمه های مختلف ، از نظر رنگ ، اندازه ، جنس ، تعداد سوراخ ........به او بدهید و از او بخواهید که آنها را از جنبه های مختلف دسته بندی کند ، شاید دانش آموزان دیگر همه را فقط در زیر یک عنوان دکمه ببینند درحالی که او ،چندین دسته وطبقه و دسته های فرعی ازآنها استخراج می کند.
11- ازخواندن یا دیدن فیلم های مربوط به زندگی نامه ی دانشمندان لذت می برند.
12- از رفتن به آسمان نماها و مطالعه درباره ی نجوم وکهکشان ها لذت می برند.
13- ازدیدن فیلم های کمدی مثل پت و مت pat and mat که موضوع آن نشان دادن کودنی شخصیت ها درحل مسایل است لذت می برد.
14- ازکدگذاری شخصی یا کشف کدهایی که می بیند مثل علایم راهنمایی و رانندگی – شماره ی پلاک ماشین ها .....خوشش می آید و برای به خاطرسپردن اسامی متعدد یک مجموعه، از کدگذاری استفاده می کند.
مثلا برای به خاطرسپردن اسامی شهرهای یک استان از ساختن یک کلمه با حرف اول شهرهای موردنظر کلمه ای می سازد که بتواند بعدا آنها را به یاد بیاورد.
مشاغل وحرفه هایی که این دسته از دانش آموزان در آنها موفق خواهند شد:
1- حسابرس
2- حسابدار
3- نماینده فروش
4- پذیره نویس
5- بیمه گر
6- ریاضی دان
7- دانشمند
8- آمارشناس وکارشناس آمار و احتمالات
9- تحلیل گرکامپیوتر
10- اقتصاد دان
11- برنامه ریز اقتصادی
12- متخصص بودجه
13 - معلم واستاد علوم ریاضی
14- برنامه نویس کامپیوتری
15- منطق دان
سوم - هوش فضایی – مکانی spatial intelligence
این نوع هوش که گاهی با عنوان هوش دیداری شناخته شده است افرادی که ازآن بهره ور هستند ترجیح می دهند به شکل تصویری فکرکنند ، یادگیری در این افراد از راه فیلم ، تصویر و ویدیو بهتر صورت می گیرد و ماکت و نمایش یکی دیگر از راه های یادگیری برای آنهاست .افراد برای نشان دادن ایده هایشان ، از نقاشی ، مجسمه سازی و ترسیم خطوط استفاده می کند . آنها احساسات وحس وحال خود را ازطریق هنر بیان می کند.درنقشه خوانی و تحصیل نمودارها بردیگران برتری دارند. وازحل معماهای مار" مارپیچ" و جورچین لذت می برند. هوش فضایی یا تجسم فضایی در آنها به صورت تخیل و همزاد پنداری بروز می کند. ذهن این افراد نسبت به رنگ ، شکل ، فرم ، فضا و ارتباط بین این عوامل حساس است ، مثلا : برای رنگ آبی اگر در افراد دیگر فقط با نام آبی شناخته می شود این افراد براساس غلظت یا رقیق بودن روشن یا تیره بودن و یا ترکیب آن با انواع رنگ های دیگر با نام های آبی نفتی ، آبی بوشی ، آبی آسمانی ، آبی فیروزه ای ، آبی تیره ، سورمه ای ، آبی روشن و غیره ... شناخته می شود.
ازسرگرمی های تصویری لذت می برند، توانایی درک فضایی با پرسپکتیو اشیاء را دارند مثلا : یک سیب وقتی از بالا به آن نگاه کنی یا از کنار یا از پایین چطور به نظر می رسد.
وقتی درحال فکرکردن هستند اگرقلم و کاغذی دردستشان باشند مدام درحال خط خطی و در غیراین صورت درذهن مشغول ترسیم و تجسم اشیا هستند . ازکلاس های طراحی ، نقاشی حتی خطاطی و مجسمه سازی لذت می برند.
اولین وسایلی که خریداری می کنند دوربین عکاسی و دوربین فیلمبرداری است . به جمع آوری ، اسلاید ، عکس و تصاویر زیبا علاقمند هستند ، همچنین درجمع آوری نقشه و کره ی جغرافیایی کوشا هستند.
گاهی یک نقشه یا کره ی جغرافیایی ساعت ها وقتشان را به خودش اختصاص می دهد. درضمن کلاس های جغرافیا نیز از ساعت های خوشایند شان هست . از ساختن ماکت ، کلاژ و دیگر اشکال سه بعدی لذت می برند.
مشاغل وحرفه هایی که درآنها موفق خواهند شد :
1- گرافیست
2- نقاش
3- مجسمه ساز
4- عکاس
5- فیلمبردار
6- کارتوگراف ( ترسیم نقشه های جغرافیایی )
7- کارشناس نقشه های هوایی و تحلیل آنها
8- معمار- آرشیتکت ( طراحی داخلی – نما)
9- شکارچی
10- دریانورد و کاپیتان
11- دیده ور
12- تورلیدرtour leader
13- مخترع
14- پیشاهنگ
15- راهنما
16- نقشه بردار و نقشه کش
17- خلبان
چهارم:هوش موسیقایی musical / rhythmic
از این هوش با نام های موسیقایی – ریتمیک وموزون نام می برند.افرادی که ازاین هوش بهره ورند معمولا نسبت به صداهای محیطی و همچنین نواهای گوش نواز حساس هستند. این افراد هنگامی که مشغول فعالیت های دیگرهستند معمولا سوت می زنند. یا آهنگی را زیرلب زمزمه می کنند.این افراد ازگوش دادن به موسیقی لذت می برند و معمولا به جمع آوری سی دی ها و نوارهای موسیقی علاقه نشان می دهند. اغلب درنواختن یکی از سازهای موسیقی مهارت دارند.این افراد همراه با آهنگ های مرسوم می خوانند و بیشترآن ها را به خاطر می سپارند و در بازآ فرینی ( بازسازی ) ملودی های آوازی توانایی دارند .آنها می توانند حرکات موزون همراه با آهنگ داشته باشند ، درهنگام فعالیت های دیگر حتی مطالعه و درس خواندن به موسیقی گوش می دهند. که نه تنها تمرکز آنها را بهم نمی زند بلکه به تمرکز آن ها کمک هم می کند . گاهی برای یادآوری دروس حفظ کردنی شعر یا ترانه می سازند .لازم به تذکر است که این پدیده درعلوم حوزوی جایگاه ویژه ای دارد شعرهایی مثل حرف عله سه بود ای طلبه ، واو و یا و الف منقلبه یا کتاب هایی که تماما برای از حفظ کردن به شعر نوشته شده بودند این تکنیک هم برای یاد آوری مطالب کمک می کرد هم قدرت حافظه را تقویت می کرد . دانش اموزانی که از این هوش بهره ور هستند مورد بی مهری قرار می گیرند و زمزمه ها و رفتارهای آنها را به عنوان ناسازگاری و مشکل رفتاری در کلاس می بینند .این افراد معمولا ازصدای خوشی نیز برخوردارند . موسیقی و صدای خارج از نت ( فالس ) را تشخیص می دهند.
علاقه مند به خرید وسایل موسیقی ، نرم افزارهای موسیقی ، cd و نوارهای موسیقی ، کتب مربوط به شرح حال موسیقی دانان ، رفتن به کنسرت ها و دیدن فیلم های مربوط به موسیقی هستند.
مشاغل وحرفه های موفقیت آمیز برای آنها:
1- نوازنده ی های موفق
2- آهنگساز
3- منتقدین موسیقی
4-ازنده ی آلات موسیقی ( البته کسانی هستند که هم هوش حرکتی وهم هوش موسیقایی آنها بالاست )
5- رهبران ارکستر
6- متخصص کوک کردن وسایل موسیقی
7- ترانه سرا
8- معلم موسیقی
پنجم- هوش حرکتی – جسمی Bodily / kinesthetic
افرادی که ازاین هوش بهره ورهستند ازطریق حواس بدنشان اطلاعات را پردازش می کنند به جنب وجوش علاقه مند هستند. هنگام صحبت بیشتر ازحرکات بدنی برای انتقال مفاهیم استفاده می کنند،بیشتر اوقات فراغتشان را بیرون ازمنزل سپری می کنندموقع صحبت مخاطب را با دست لمس می کنند، این افراد ازمهارت های خوب ماهیچه های بزرگ وکوچک برخوردارند. ازورزش ، رقص و فعالیت های حرکتی لذت می برند. برای انتقال و تبادل اطلاعات ترجیح می دهند به صورت عملی و نمایشی صورت بگیرد .برای نشان دادن و انتقال هیجانات روحی و حالات روانی از رقص استفاده می کنند. در یکی از ورزش ها معمولا جلودار هستند . درکلاس به خاطر حرکات به ظاهر اضافی اغلب با بچه های بیش فعال اشتباه گرفته می شوند. ازخیاطی – بافندگی – مکانیکی – بنایی – ونجاری وکنده کاری خوششان می آید. کلیه ی فعالیت هایی که با حرکات فیزیکی مرتبط است و با موتور کورتکس مغز که حرکات بدنی راکنترل می کند درارتباط است درحوزه ی این هوش می باشد.
شغل هایی که این گروه در آن موفقند به قرار ذیل است.
1- ورزشکار
2- هنرپیشه
3- رقصنده
4- منبت کار
5- مجسمه ساز
6- مکانیک
7- نجار
8- آهنگر
9- جراح
10- هنرمند صنایع دستی ( بافندگی ) وغیره
11 - بندباز
12- سفال گر
13- بنا
14- جواهرساز
ششم - هوش برون فردی Interpersonal inte.
هوش برون فردی که از آن با نام هوش اجتماعی هم نام می برند . این هوش در افرادی دیده می شود که از انواع فعالیت های اجتماعی و یا درکنار دوستانشان بودن لذت می برند . از تنها بودن بیزار هستند.
این افراد ازکارگروهی خوششان می آید و معمولا درهنگام فعالیت های اجتماعی و تعامل با دیگران بهتر آموزش می بینند. هنگام مشاجرات چه درخانه چه درمدرسه و یا دراجتماع همیشه نقش میانجی را به عهده می گیرند. و همیشه داوری ها و قضاوت را پیش او می برند.روش های آموزش برای این افراد ازطریق فعالیت های دسته جمعی طراحی می شود، شاید طراحان این فعالیت های آموزشی برای این افراد خود نیز از این هوش بهره مند هستند . مشاورهای خوبی هستند ومعمولا برای مشاوره به اومراجعه می کنند
خود نیزدرمشکلات سعی می کند از مشورت دیگران استفاده کند . ازفعالیت های اجتماعی مانند شرکت درانواع سازمان های غیردولتی ، خیرخواهانه وکمک به حیوانات درحال انقراض ، حفظ طبیعت ، یا زلزله زدگان وسایر مصایب طبیعی جلودار هستند.ازمهمانی لذت می برند و در جمع ها و مهمانی ها معمولا میدان دارهستند.
این دسته از افراد معمولا اجتماعی sociable می نامند . مصداق این افراد درایران کسانی هستند که درمیان اقوام وآشنایان ودوستان معمولا برنامه ریز و رهبراجرایی – مراسم عزا- تدفین – تشییع جنازه – عروسی ها و مراسم دیگر مثل بازگشت ازسفرهای مذهبی هستند و حتی در جشن تولد ها همیشه افراد خاصی را می بینید.
این افراد در درک حالات روحی – مقاصد- اغراض- انگیزه ها واحساسات دیگران قابلیت بالایی دارند ، دوست بازهستند ودوستان زیادی دارند. درمیان جمع احساس راحتی می کنند.
مشاغل وحرفه های موفقیت آمیزبرای آنها:
1- سیاستمدار
2- رهبر ارگان – سازمان – حزب و تشکیلات و نهادهای اجتماعی
3- معلم
4- واعظ
5- مدیر
6- جامعه شناس
7- مردم شناس
8- روانشناس
9- مدیرروابط عمومی
هفتم - هوش درون فردی Interpersonal inte
این هوش ازطریق آگاهی عمیق از احساسات درونی افرادی که ازآن بهره مند هستند بروزمی کند. این هوش به صاحبان آن این اجازه را می دهد که از توانایی هایشان باخبرباشند وامکاناتشان را دریابند. افرادی که ازاین هوش بهره مندند میل به استقلال وخود راهبری دیده می شود واغلب درموضوعات بحث انگیز دارای نقطه نظرات محکمی هستند. حس اعتماد به نفس قوی دارند ، ازاینکه خودشان به تنهایی روی پروژه وطرح هایشان کارکنند لذت می برند. درتنهایی به تفکرواندیشه علاقه مندند. فقط درجلساتی بیشترشرکت می کنند موضوع آن وهدفشان چگونگی رشد فردی است . معمولا یک سرگرمی دارند که به آن دل مشغول است . مثلا جمع آوری سکه – تمبر ...
تنهایی را ترجیح می دهند وازمیهمانی یا گردهمایی یا صرف اوقات فراغت دربیرون منزل لذت نمی برند . خود رامصمم ومستقل می داند . اهداف مهمی برای زندگی دارد که مرتب به آن فکر می کند ازحالات روحی ، مقاصد ، انگیزه ها ،آرزوها ، خودآگاهی ارزیابی ازخود توانایی ها وانضباط شخصی .....تصویردقیقی دارد.
مشاغل وحرفه های موفقیت آمیزبرای آنها:
1- روان درمان
2- فیلسوف
3- روانشناس
4- رهبرمذهبی
5- حکیم الهیات
6- معلم علوم دینی
هشتم - هوش طبیعت گرا Naturalist inte
- هوش طبیعت گر هشتمین هوش ازدسته هوش های چند گانه است که درتقسیم بندی گاردنرگنجانده شده است . کسانی که ازاین هوش برخوردارند درتشخیص وتمیزدادن پوشش های گیاهی وجانوری مناطق مختلف وموارد دیگردرطبیعت مثل سنگ ها ،ابرها مهارت دارد. این افراد ازکوهنوری ، جنگل نوردی ، رفتن به پارک های طبیعی ( جنگلی) لذت می برند. اغلب یک یا چند حیوان خانگی درمنزل نگهداری می کنند. ازفیلم های مربوط به زندگی حیوانات مثل رازبقا وغیره خوششان می آید ، کتابها ومجله هایی که درمورد طبیعت وپدیده های طبیعی است را آبونه ، جمع آوری ومطالعه می کنند . درکلاس ها ودوره های زیست شناسی ( گیاه شناسی) جانورشناسی شرکت می کنند واطلاعات وسیعی در موارد آنها دارند.
اغلب جذب گروه ها وسازمان هایی مثل نهادهای غیردولتی ، طبیعت پاک ، نجات حیوانات درحال انقراض ، حمایت ازحیوانات ، بازگشت به طبیعت گیاهخواری – خام خواری – خام گیاه خواری وغیره می شوند.درکودک رفتن به باغ وحش ازبهترین تفریحات آنهاست .hobby وسرگرمی اوقات فراغت آنهاپرورش گل وگیاه ومعمولا درمنزل محلی را به پرورش ونگهداری آنها می پردازند.
مشاغل وحرفه های موفقیت آمیزبرای آنها:
1- زنبورداری
2- دامداری
3- باغداری
4- جنگل بانی
5- زیست شناسی
6- دامپزشکی
7- کشاورزی
8- بوم شناسی
9- جانورشناسی وزیرمجموعه ها ی آن ، حشره شناسی و...
10- سنگ شناسی
11- خاک شناسی
12- آبشناسی
13- هواشناسی
14- کارتوگراف
نهم - هوش هستی گرا Existentialist inte
هوش وجودگرایانه ( بنیادگرایانه): هوارد گاردنر در قراردادن این نوع هوش در زمره ی هوشهای دیگر تردید دارد اما از آن با عنوان “توجه به مسایل غایی انسان” نام میبرد. این هوش بیانگر تمایل انسان به طرح و جستجوی پاسخ برای پرسشهای بنیادی درباره وجود و هستی است. هوش وجودگرایانه انسان را به سوی شناخت و درک جهان ماورای فیزیک میکشاند.
هوش هستی گرایی، شامل حساسیت و استعداد برای درگیر شدن با پرسشهای عمیق دربارهی هستی انسان، مانند معمای زندگی، مفهوم مرگ و زندگی و پدیدآیی انسان در عرصه حیات و چرایی هستی است.
نویسنده: میترا خدارحمی