پسماند به مواد زایدی گفته می شود که به طور مستقیم یا غیر مستقیم از فعالیت انسان به وجود می آید و می تواند در هر سه حالت جامد، مایع و گاز (جامدات و سیالات) وجود داشته باشد. با افزایش رفاه جوامع بشری، پسماندهای حاصل از فعالیت های صنعتی، غیر صنعتی و خانگی نیز افزایش می یابد. در صورتی که این پسماندها به درستی مدیریت نشوند می توانند صدمات جبران ناپذیری به سلامت انسان و محیط زیست وارد کنند. مدیریت پسماندهای عادی بر عهده شهرداری ها می باشد و عموما به روش دفع در مناطق حومه شهر و سوزاندن از بین می روند؛ اما بسیاری از این پسماندها را نمی توان به روش های عادی مدیریت کرد که اصطلاحاً به آنها پسماندهای خطرناک یا پسماندهای ویژه گفته می شود. پسماندهای ویژه یا پسماندهای خطرناک موادی هستند که حداقل یک یا چند خاصیت خطرناک داشته باشند.

برخی از خواص خطرناک:

مواد منفجره

مواد بیماری زا

انواع سموم

روغن آسکارل

مواد خورنده

مواد قابل اشتعال

پسماندهای بیمارستانی، پزشکی و عمومی

پسماندهای ویژه یا خطرناک به طور عمده از صنایع شیمیایی و صنایع وابسته به وجود می آیند و امحاء پسماندهای ویژه نیاز به مدیریت خاص و ویژه دارد. هم اکنون در دنیا روش های مختلفی برای مدیریت انواع پسماندهای ویژه وجود دارد از جمله استفاده از زباله سوزهای ویژه، انواع روش های خنثی سازی پسماندها و ... که بر اساس نوع و شرایط پسماند، از یهترین روش استفاده می شود.

هوای من، هوای من را داشته باش

ویژه برنامه «هوای پاک» در دبستان دوستدار طبیعت

زهرا محمد قاسمی

کارشناس پرستاری و مراقب سلامت دبستان

عکس: عاطفه نریمانی

دیدن آسمان آبی با ابرهای سفید این روزها برای اکثر ما، که به  خصوص  در کلان شهر اصفهان زندگی می کنیم، بی شک به یک آرزو تبدیل شده است. پدیده آلودگی هوا در مناطق شهری، یکی از پیامدهای توسعه ی افسار گسیخته است که بر میزان و شدت آن روز به روز افزوده می شود.

با مشاهده ی تاثیرات مخرب و چند جانبه ی آلودگی هوا بر محیط زیست، بسیاری از کشورهای صنعتی پیشرفته، تحقیقات علمی و برنامه های اجرایی مختلفی برای کنترل آلاینده ها را در دستور کار خود قرار داده اند. البته باید گفت هنوز راه زیادی تا رسیدن به محیط زیستی سالم در پیش است. از آنجا که آلاینده های زیست محیطی، از زیست ما را مورد تهدید قرار داده است، پرداختن به این موضوع مهم در آستانه آلودگی بالا وغیر قابل تحمل هوا در اصفهان ضروری به نظر رسیده و لازم است تا از جهات مختلف مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد.

آلاینده های زیست محیطی غالبا با عامل انسانی و عملکرد او در طبیعت ظهور و بروز می کند و با توجه به این نقش، دبستان دخترانه مسرور در روز هوای پاک رویدادی با موضوع "هوای من، هوای من را داشته باش!"، برگزار کرد.

در این رویداد دانش آموزان با ابتکار و خلاقیت ماسک هایی ساختند که طرح آن برداشتی آزاد از جمله "هوای من، هوای من را داشته باش" بود.

همچنین با توجه به اینکه دبستان مسرور یک مدرسه محیط زیستی است، با دعوت از سرکار خانم نیک نفس، مسئول آموزش شهرداری منطقه ۳ اصفهان به دانش آموزان آموزش هایی ارائه شد و نقش و اهمیت بازیافت و نیز نقش دانش آموزان به عنوان فعالین محیط زیستی در حفظ و احیای آن بیان شد. همچنین  دانش آموزان با گازهای تشکیل دهنده ی هوا، انواع آلاینده های محیط زیستی و ضرورت هوای پاک و نقش غیر مستقیم پسماندها در این موضوع آشنا شدند.

در ادامه با توجه به مطالب مطرح شده مسابقه ای برگزار و به برندگان جوایزی اهدا شد. همچنین عهدنامه ای توسط دانش آموزان قرائت شد که مفاد آن بدین شرح است:

خداوند مهربان آفرینش انسان را به گونه ای قرار داده که برای زیستن، به دیگر آفریده های او نیاز دارد. ازجمله این آفریده ها، هوای پاک است که بی آن نمی تواند به حیات خود ادامه دهد.

«هوای پاک ، دانش آموز سالم» از جمله شعارهای این روز است. ما دانش آموزان در پیشگیری از آلودگی هوا نقش مهمی را  ایفا خواهیم کرد و به انجام موارد زیر متعهد خواهیم بود:

- پیاده رفتن به جای آنکه از پدر و مادر بخواهیم ما را با خودروی شخصی برسانند و یا با وسایل نقلیه عمومی جابجا شویم.

- از پدر ومادر بخواهیم تا آهسته تر و ملایم تر رانندگی کنند زیرا در این صورت سوخت کمتری مصرف و دی اکسید کربن کمتری نیز تولید می شود.

- در مصرف کاغذ و مداد صرفه جویی کنیم زیرا فعالیت کارخانه ها موجب آلودگی هوا می شود.

- در مصرف برق و انرژی صرفه جویی کنیم چون نیروگاهها باعث آلودگی هوا می شود.

- بهداشت فردی را رعایت و از خوشبو کننده ها کمتر استفاده کنیم.

- در حیاط منزل درخت بکاریم، باغچه احداث کنیم و یا با توجه به شرایط حداقل از چند گلدان گل در خانه نگهداری کنیم.

- در روز چند بار دست هایمان را بشوییم، چون شستشوی دست ها به از بین رفتن سرب و کاهش مسمومیت با سرب کمک می کند.

و همه دست در دست هم، برای فراهم ساختن هوایی پاک که نیاز همه ی ماست تلاش بیشتری خواهیم کرد.

و سرانجام با گزیده ای از دعای باران از صحیفه سجادیه برنامه به پایان رسید و همان شب که اولین زمستان بود، دعای باران بچه ها به اجابت رسید و اصفهان بعد از مدت ها بارانی شد.

زمینی بدون کیسه پلاستیکی

ویژه برنامه «با زمین مهربان باشیم» در دبستان دوستدار محیط زیست

دکتر نفیسه نصیری

مدرس نویسندگی دبستان

عکس: عاطفه نریمانی

شاکله شخصیت انسان، همچون ستون‌های یک خانه، داربست وجودی او را تشکیل می‌دهد و رفتارهای آدمی را در طول زندگی اش، رهبری می‌کند. خوی و رفتار انسان تا همان هفت سال اول زندگی شکل می گیرد؛ خصوصیات رفتاری چون: گرایش‌های فطری، روحیات پرستش، کنجکاوی و خلاقیت، خیرخواهی، هنر دوستی و کمال طلبی. در همین دوران صفات اخلاقی دیگری چون شجاعت، استقامت بردباری، همزیستی و جامعه پذیری در کودک نهادینه می شود.

اگر با این نظریه که شکل گیری اساس شخصیت انسان، در همان سال‌های نخست زندگی اوست موافق باشیم، هم زمان باید برای ایجاد عادت های مطلوب و آموزش مهارت‌های اولیه و ضروری به کودک به نحوی شایسته، منطقی و دور از تحمیل و اجبار گام برداریم. این آموزش‌ها در دوره پیش از دبستان اغلب در قالب بازی، شعر و قصه صورت می‌گیرند.

در این میان نظم و مسئولیت پذیری از مهم‌ترین آموزه‌هایی است که در زندگی انسان بسیار اثرگذار بوده و موجب دوام و استحکام روابط اجتماعی می‌شود. اگر بخواهیم مسئولیت پذیری را به یک مورد خاص محدود کنیم، قطعا محیط زیست و حفظ آن از نخستین اولویت ها است.

در اینجا می‌خواهیم به مشکلی اشاره کنیم که از عدم مسئولیت پذیری ناشی می شود: تولید زباله و نوع پسماند. مسأله تولید زباله در میان مردم کشور ما، نسبت به سایر کشورها بیشتر و در موارد بسیاری نگران کننده است و با توجه به موقعیت سرزمینی و جغرافیایی ایران، موجب نگرانی‌های زیادی شده است.

فرهنگ ‌سازی در این زمینه به تلاش، تفکر و دلسوزی بیشتر مسئولان و اقدام پدران و مادران و معلمان و مربیان نیاز دارد و این میسر نمی‌گردد، مگر از راه برنامه ریزی و اجرای طرح هایی در مدارس که بتوان در بازه ی زمانی مشخص نتایج آن را دید.

با توجه به این مهم، دبستان دخترانه مسرور به عنوان پیشگام عرصه ی حفاظت از محیط زیست با تمرکز بر معضل مصرف کیسه های نایلونی، با طراحی بسته بندی با دوامی برای میان وعده ی دانش آموزان با نام «لقمه پیچ»، سعی در حذف نایلون از زنگ های تفریح دبستان دارد. به این منظور برنامه توزیع لقمه پیچ با هدف ایجاد انگیزه در دانش آموزان برای استفاده از لقمه پیچ با همکاری ایشان برگزار شد.

در راستای نهادینه کردن این موضوع، روز چهارشنبه 10 آبان ماه 96 دانش آموزان به اجرای نمایش «زمین پاک» با موضوع تاثیر نایلون بر محیط زیست پرداختند و کیسه های پلاستیکی که باعث آلودگی محیط مدرسه شده بود را جمع آوری کردند. سپس دانش آموزان میزبان سرکار خانم عظیم پور از «انجمن زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست» و دو تن از کارشناسان آموزش بازیافت شهرداری بودند. در پایان دانش آموزان با در دست داشتن پلاکاردهایی درحمایت از محیط زیست خود، شعارهایی سر دادند و لقمه پیچ ها توسط معلمان در بین دانش آموزان توزیع شد.

بچه ها آیا می دانید با چه روشهایی می توانیم در مصرف آب صرفه جویی کنیم؟

 در مدرسه:

- آموزشیارهای بهداشت می توانند در زنگ های تفریح، شیر های آبخوری و روشویی را کنترل نمایند که باز نمانده باشد.

- می توانیم هنگام شستن دست ها، زمانی که در حال تمیز کردن دست با مایع صابون هستیم، شیر آب را ببندیم.

- دقت کنیم بعد از رفتن به دستشویی حتما شیر آب را ببندیم. 

در خانه:

-آب خنک مورد مصرفمان را همواره در یخچال نگهداریم تا هر گاه که یک لیوان آب خنک می خواهیم، مجبور نباشیم شیر آب را برای مدتی باز بگذاریم تا آب خنک شود.

-موقع شستن و شامپوزدن  موهای سر در هنگام حمام کردن، شیر آب را ببندیم.

-به جای شستن اتومبیل با شیلنگ آب، از یک سطل آب هم می توانیم استفاده بکنیم.

-تا حد امکان از آب آشامیدنی برای آبیاری فضای سبز استفاده نکنیم. باغچه و گلدان ها را در شب یا صبح زود آبیاری کنیم تا از تبخیر آب جلوگیری شود.

-موقع مسواک زدن شیر آب تصفیه شده را باز نگذاریم.

بچه ها چه راهکارهای دیگری برای کاهش مصرف آّب به ذهنتان میرسد؟ لطفأ پیشنهاد خود را با من در میان بگذارید.

رضایی، مربی سلامت دبستان

نکات آموزشی:

کاغذهای باطله، شیشه،آلومینیوم و ... را همراه با سایر زباله های خانگی دور نریزید، هر یک از آنها را تفکیک شده در جعبه ها یا ظروف مخصوص جمع آوری کنید.

کاغذهایی مانند کاغذهای قدیمی زرد شده،کاغذ فاکس،کاغذ کاربن،کاغذ گلاسه و براق،کاغذ بر چسب دار، از کاغذهای نا مناسب برای بازیافت هستند.

بهتر است بطریها و شیشه ها پس از مصرف محتویاتشان، شسته شوند.

شیشه های حاوی مواد شیمیایی، داروها و... را داخل جعبه های مخصوص جمع آوری شیشه برای بازیافت قرار ندهید.

ادامه مطلب...