مهارت های زندگی
مهارت های زندگی
سمیرا مرادی
کارشناس ارشد مشاوره
نقاشی: یسنا احمدی (کلاس اول گل بنفشه)
زمانی فقط سه اصل در نظام‌های آموزش‌وپرورش برای کودکان متصور بود. دست‌کم تا پیش از 1990 میلادی، بسیاری از نظام‌های آموزش‌وپرورش دنیا بر این باور بودند که خواندن، نوشتن و حساب‌کردن مهم‌ترین رکن برای آموزش کودکان است. حاصل این دیدگاه، آموزش متخصصانی بود که به‌نوعی فاقد نگرش‌های انسانی بودند.
امروز جامعه‌ی جهانی، نیازمند اخلاق فراگیر جهانی است. توجه به ارزش‌های زندگی مانند صلح، احترام، محبت، آزادی، فروتنی و... بخشی از اخلاق جهانی است. این ارزش‌ها زمانی معنا پیدا می‌کنند که در ما درونی شوند و همچون بخشی از رفتارهای ما، در زندگی روزمره تجلی پیدا کنند؛ اما اصل مهم‌تر این است که ارزش‌های زندگی را باید از کودکی آموخت (یوسفی و یوسفی، 1384). مهارت‌های زندگی می‌تواند ابزار تحقق زندگی ارزشمند و اخلاقی باشد. با توجه به تأثیرگذاری نظام آموزشی در سرنوشت افراد و جوامع انسانی، اهمیت کسب مهارت جهت اداره‌ی زندگی همراه با شناخت اصول و رعایت قوانین زندگی مشخص می‌گردد. در یک تقسیم‌بندی، مهارت‌های زندگی به نه مورد تقسیم می‌شود (نیلی‌پور، 1387):
1-مهارت خودشناسی: یعنی فرد از خودآگاهی کاملی نسبت به خویش برخوردار باشد.
2-مهارت ارتباط‌های اجتماعی: یعنی فرد در ایجاد و حفظ ارتباط‌های خانوادگی و اجتماعی موفق باشد.
3-مهارت همدلی و صمیمیت: یعنی فرد هنر محبت‌ورزی و ایجاد همدلی با دیگران را داشته باشد که کسب این مهارت مستلزم خودشناسی، شناخت صحیح دیگران، مشارکت و همکاری، گفتگوهای احساسی و صرف نمودن وقت برای دیگران است.
4-مهارت جرئت‌ورزی و ابراز وجود: این مهارت شامل ابراز عقاید و احساسات صادقانه‌ی خود بدون بی‌احترامی به دیگران و بیان مطالب خویش که شامل درخواست جرئت‌مندانه، بیان جرئت‌مندانه و ردّ جرئت‌مندانه می‌شود. رفتارهای جرئت‌مندانه رفتارهایی هستند که فرد با استفاده از آن احساس و خواسته‌ی خود را ابراز می‌کند، بدون اینکه به حقوق دیگران آسیبی برساند. اکثر مواقع رفتار قاطعانه، سازگارانه‌ترین رفتارها در هنگام خشم هستند (رمضانی، حیدری، امینی و اسپنانی، 1391).
5-مهارت حل مسئله: یعنی فرد در تشخیص مسئله و حلّ آن توانا باشد.
6-مهارت تصمیم‌گیری: یعنی فرد قادر به گرفتن تصمیمات بی‌خطر، کم‌خطا یا بی‌خطا باشد.
7-مهارت تفکر خلاق: یعنی فرد دارای خلاقیت و نوآوری در همه‌ی جنبه‌های زندگی باشد.
8-مهارت سازگاری: یعنی فرد قادر باشد با مسائل گوناگون خانوادگی و اجتماعی سازگار باشد.
9-مهارت مدیریت هیجانات: یعنی فرد در صورت بروز مشکل، توانایی کنترل عواطف و هیجانات خود و دیگران را داشته باشد. منظور از هیجانات در این مهارت مواردی همچون خشم، اضطراب، غم، شادی و... است.
هدف از آموزش این مفاهیم، یاری‌رساندن به کودک برای درک یک زندگی ارزشمند و تبدیل آن‌ها به رفتارهای سازنده در طیّ زندگی روزانه است.
منابع
نیلی پور، مهدی. (1387). مدیریت خانواده 3، اصفهان: مرغ سلیمان.
رمضانی، محمد آرش، حیدری، کمال، امینی، مریم و اسپنانی، مرتضی. (1391). شیوه ی برقراری آرامش در مدارس. اصفهان: گلبهار.
یوسفی، ناصر و یوسفی، شهره. (1384). شادی. تهران: افق.