تدابیر فصل پاییز در طب ایرانی
فصل پاییز در طب ایرانی
سخن پزشک
دکتر شهرزاد طاهری
پزشک دبستان
نقاشی: درسا اکبری / کلاس دوم
از عهد قدیم در طب سنتی هر فصل از سال دارای طبیعت خاص خود بوده است، بسیاری از حکما طبیعت پاییز را سرد و خشک دانسته اند. در فصل پاییز بیماری های زیادی من جمله اگزما، خارش پوست، ترک پوست، شوره سر، درد های مفاصل، انواع تب ها، ورم لوزه ها، دردهای سیاتیکی، انسداد های گوارشی و افسردگی شایع است. برخی از حکما متعقدند وجود این بیماری ها به دلایلی از جمله: متغیر بودن هوا در طول روز، باقی ماندن مواد زائد در بدن که حاصل فصل تابستان است، پرخوری زیاد و سردی هوا بیشتر می شود. توصیه شده برای حفظ سلامتی در این فصل موارد زیر مورد توجه قرار گیرد:
1- پرهیز از مواجهه با سرما به هر شکل: خوابیدن در جای سرد، استحمام با آب سرد، نوشیدن مایعات سرد.
2- خودداری از خوابیدن با معده پر(چه در روز و چه در شب).
3- پرهیز از خواب و بیدار ماندن زیاد.
4- پرهیز از حرکات بدنی زیاد که منجر به تعریق و افزایش خشکی بدن شود.
5- پرهیز از خواب میانه روز به خصوص نزدیک غروب.
6- پرهیز از مصرف موادی که باعث افزایش خشکی در بدن می شود. مانند: عدس، قارچ، بادمجان، سرخ کردنی ها، ماست، دوغ ترش، کشک، گوشت نمک سود، شوری ها، چای پر رنگ.
7- کم کردن مصرف میوه ها و سبزی های سرد و تر تابستانی. مانند: هندوانه، خیار، گوجه، کاهو.
8- پرهیز از مصرف زیاد لبنیات، قهوه، نسکافه، کاکائو، سیر، پیاز.
9- استفاده بیشتر از خوردنی ها و نوشیدنی های مایل به گرمی و تر. مانند: هویج، مویز، زیتون، رطب، عسل، شیرینی های طبیعی، شربت عسل، مربا های طبیعی (مربای به و انجیر و هویج)، مغز خشکبار به ویژه بادام درختی، آش های ساده.
10-پوشاندن سر، گردن و کف پاها در طول شب، جهت پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی و زکام مکرر.
با توجه به شیوع افسردگیِ فصلی توصیه های زیر می تواند در کنترل این مسئله به افراد کمک کند:
-پرهیز از مصرف عدس، قارچ، بادمجان، کلم خام.
-پرهیز از گوشت گاو و گوشت های فرآوری شده. مانند: سوسیس، کالباس و فست فود ها و هر نوع غذای حاوی مواد نگهدارنده.
-خودداری از مصرف پنیرهای مانده و کهنه، غذا های سوخته، ترشی ها و هر چیزی که مزه ی ترش دارد.
-پرهیز از مصرف ادویه های بسیار گرم. مثل: فلفل، خردل، زنجفیل.
-توجه به سحر خیزی، قدم زدن در طبیعت و ورزش های دست جمعی.
-مصرف شیربرنج، حریر بادام، شیر بادام، زردهی تخم مرغ عسلی، سیب و گوشت گوسفند جوان.
-استفاده از شربت، مربا و دمنوش های مفرح مانند: فالوده، شربت به لیمو، شربت تخم بالنگ، دمنوش بابونه، دمنوش بادرنجویه (به جز مبتلایان به کم کاری تیروئید)، شربت زعفران (به جز خانم های باردار)، شربت بید مشک، شربت بهار نارنج، مربای پوست بالنگ.