بیماری هپاتیت چیست؟
بیماری هپاتیت چیست؟
جمع آوری: زینب سلمانی
مراقب سلامت دبستان
بیماری هپاتیت شامل التهاب سلول‌های کبدی و آسیب به کبد می‌شود، انواع و علل ایجاد آن متفاوت است اما می‌توانند علائم مشابهی داشته باشند. عملکرد کبد شامل سم زدایی خون، ذخیره ویتامین ها و تولید هورمون‌ها می‌شود و هپاتیت باعث اختلال در عملکرد کبد و سایر مشکلات وخیم سلامتی در سراسر بدن می‌شود. حداقل پنج ویروس می‌توانند عامل ایجاد آن شوند و سه مورد از شایع‌ترین ویروس‌های هپاتیت A، B و C هستند و ابتلا به هر یک از این سه مورد می‌تواند کشنده باشد، انواع دیگر هپاتیت ممکن است به دلیل مصرف بیش از حد الکل یا اختلالات خود ایمنی حاصل شود، که در این مقاله به بررسی نوع A, B و C که توسط ویروس منتقل می‌شوند، می‌پردازیم.
-ادامه مطلب-
انواع این بیماری
سه نوع اصلی از هپاتیت به عنوان هپاتیت A، B و C شناخته شده است.
هپاتیت A:
بیماری اغلب خفیف است و اکثر مبتلایان به طور کامل بهبود می‌یابند و بعد از ابتلا و بهبودی در آینده در برابر این ویروس محافظت می‌شوند، با این حال، اگر پیشرفت کند، علائم می‌توانند شدید یا تهدید کننده زندگی باشند. افرادی که با وضعیت ضعیف بهداشت و سلامتی در سراسر جهان وجود دارند، درمعرض خطر آلودگی با ویروس HAV قرار دارند و واکسن‌های موثر و ایمن برای محافظت در برابر این ویروس وجود دارد.
هپاتیت B:
روش‌های انتقال هپاتیت B عبارتند از:
رابطه محافظت نشده با فرد آلوده به ویروس
استفاده از سرنگ مشترک با فرد آلوده جهت مصرف مواد مخدر یا استروئید
انجام خالکوبی با سوزن‌های غیر بهداشتی
برخورد با اجسام تیز غیر بهداشتی به خصوص در کارکنان حیطه‌ی بهداشتی
استفاده از وسایل شخصی مشترک، مانند مسواک و تیغ اصلاح
گاز گرفتگی توسط فرد آلوده به ویروس
مادر آلوده می‌تواند ویروس را در هنگام شیردهی به نوزاد خود منتقل کند.
کبد در افراد مبتلا به هپاتیت B متورم شده و منجر به آسیب بسیار جدی می‌شود، عفونت HBV می‌تواند مزمن و منجر به عوارضی از جمله ایجاد زخم کبدی یا سیروز شود، همچنین می‌تواند عامل نوعی سرطان به نام کارسینوم هپاتوسلولار باشد.
در حال حاضر درمانی برای هپاتیت B وجود ندارد، با این حال، میزان بروز آن در کشورهایی که از واکسن استفاده می‌کنند، کاهش یافته است و واکسن ۹۵ درصد در برابر ابتلا به عفونت موثر است.
هپاتیت C:
ویروس هپاتیت C می‌تواند منجر به آسیب و تورم کبدی شود و از هر ۴ نفر، ۱ نفر مبتلا به سیروز کبدی و در نهایت سرطان می‌شود. در حال حاضر خون‌های اهدایی از نظر ویروس هپاتیت C مورد آزمایش قرار می‌گیرند، اما افرادی که خون و یا اعضای پیوندی را قبل از آزمایش دریافت می‌کنند، در معرض خطر ابتلا قرار دارند. سایر گروه‌های در معرض خطر شامل کارکنان مراقبت‌های بهداشتی و سلامتی هستند که در تماس با اجسام تیز، مصرف کنندگان داروهای وریدی و نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به HCV قرار دارند.
علائم بیماری هپاتیت چیست؟
بسیاری از افراد مبتلا به هپاتیت، فاقد علامت یا دارای علائم خفیفی هستند. علائم معمولا ۱۵ تا ۱۸۰ روز پس از آلودگی به ویروس ظاهر می‌شوند و شامل همه‌ی انواع هپاتیت می‌شود.
هپاتیت حاد
مرحله اولیه هپاتیت، فاز حاد نامیده می‌شود؛ علائم آن شبیه به آنفلوانزای خفیف است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
اسهال،خستگی،کاهش اشتها،تب خفیف،درد عضلانی یا مفصلی،حالت تهوع،درد شکمی خفیف،استفراغ،کاهش وزن،زردی
فاز حاد معمولا خطرناک نیست، اما در افراد خاص، می‌تواند منجر به نارسایی حاد کبد و مرگ شود و ممکن است در هپاتیت B و C وارد مرحله مزمن شود، همانطور که بیماری پیشرفت می‌کند، هپاتیت مزمن می‌تواند منجر به نارسایی‌های پیشرفته کبدی شود که علائمی همچون زردی، تورم اندام‌های تحتانی، گیجی و وجود خون در مدفوع یا استفراغ را به دنبال داشته باشد. موارد زیر ممکن است رخ دهد:
تیره شدن رنگ ادرار ،کهیر،خارش پوست،روشن شدن رنگ مدفوع ،زرد شدن رنگ پوست، سفیدی چشم (صلبیه) و زیر زبان
سرنوشت فاز حاد بستگی به عوامل مختلف، به ویژه نوع هپاتیت دارد، برخی از افراد تا زمانی که دچار نارسایی کبدی نشده‌اند، از ابتلا به بیماری بی‌خبر هستند.
علل ایجاد این بیماری چیست؟
عامل شایع هر سه نوع هپاتیت ویروسی، عفونت‌ها ویروسی است.
هپاتیت A: از راه مصرف مواد غذایی یا آب آلوده به ویروس هپاتیت A، اغلب در هنگام سفر به خارج از کشور، ایجاد می‌شود، همچنین ویروس می‌تواند از طریق تزریق داروها منتقل شود.
هپاتیت B: از راه ویروس هپاتیت B ایجاد می‌شود و از طریق تماس با خون آلوده و برخی از مایعات بدن گسترش می‌یابد .
هپاتیت C: عمدتا به دلیل عفونت پوستی است که در اثر ویروس HCV زیر پوست رخ می‌دهد و معمولا توسط مواد مخدر تزریقی، آسیب به وسیله سوزن سرنگ آلوده و کمبود کنترل عفونت در محیط‌های بهداشتی گسترش می‌یابد، از طریق تماس با مدفوع منتقل نمی‌شود.
عامل شایع هر سه نوع هپاتیت ویروسی، عفونت‌ها ویروسی است.
مصرف الکل و داروها، چاقی و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، عامل ایجاد هپاتیت نیستند، اما ممکن است التهاب را تشدید کنند و باعث بدتر شدن علائم شوند.
بیماری هپاتیت چگونه تشخیص داده می‌شود؟
از آنجایی که نشانه‌ها و علائم انواع مختلف هپاتیت شبیه به هم هستند، تنها راه حل تشخیص نوع و شدت آن می‌تواند استفاده از تست‌های آزمایشگاهی باشد. پزشک با انجام معاینه فیزیکی و پرسش پیرامون سابقه‌ی پزشکی و در معرض بودن فرد به هر یک از علل هپاتیت، بیمار را ارزیابی می‌نماید، اگر بیمار به تازگی به خارج از کشور مسافرت داشته باشید، در صورت شک .
چگونه می‌توان از این بیماری پیشگیری نمود؟
درمان هپاتیت می‌تواند خطرناک و دشوار باشد، بنابراین توصیه می‌شود که از اقدامات پیشگیرانه در برابر عفونت احتمالی استفاده شود.
پیشگیری از هپاتیت A
هپاتیت A بیشتر از طریق غذا و آب آلوده منتقل می‌شود، اقدامات زیر به خصوص در هنگام سفر می‌تواند در پیشگیری از ابتلا به عفونت کمک کننده باشد:
بعد از دستشویی دست‌ها را با صابون بشویید.
فقط مواد غذایی را که تازه پخته شده‌اند مصرف کنید.
اگر از بهداشتی بودن آب منطقه ای که در آن حضور دارید، اطمینان ندارید، از آبهای معدنی شرکتی یا آب جوش استفاده کنید.
اگر به سلامت محیط اطمینان ندارید، از میوه‌های قابل پوست گیری استفاده نمایید.
در صورتی که از تمیزی و ضدعفونی بودن سبزیجات مطمئن هستید، آنها را به صورت خام مصرف نمایید.
قبل از سفر به مناطقی که نوع A در آنجا شایع است، واکسن HAV دریافت کنید.
پیشگیری از هپاتیت B
جهت به حداقل رساندن خطر انتقال اقدامات زیر را انجام دهید:
فقط از سوزن‌های استفاده نشده، استفاده کنید.
از مسواک و لوازم شخصی(ناخن گیر و …) به صورت مشترک استفاده ننمایید.
در صورت اقدام جهت مواردی مانند طب سوزنی، از استریل بودن دستگاه و لوازمات اطمینان حاصل نمایید.
اگر در معرض خطر هستید، واکسن HBV دریافت نمایید.
پیشگیری از هپاتیت C
این نوع هپاتیت اغلب از طریق مایعات آلوده‌ی بدن منتقل می‌شود، مراحل زیر می‌توانند به پیشگیری از انتقال HCV کمک کنند:
از سوزن، مسواک و لوازم مانیکور به طور مشترک استفاده نکنید.
در صورت اقدام به سوراخ کردن پوست، از استریل و تمیز بودن لوازمات اطمینان حاصل نمایید.
نوع A و C قابل درمان هستند، اما نوع B تنها با واکسن قابل پیشگیری است و راه درمانی آن هنوز در حال پیشرفت است.
در صورت مشاهده‌ی هرگونه علائم هپاتیت A به دکتر کبد مراجعه نمایید.