بیماری هپاتیت چیست؟

جمع آوری: زینب سلمانی

مراقب سلامت دبستان

بیماری هپاتیت شامل التهاب سلول‌های کبدی و آسیب به کبد می‌شود، انواع و علل ایجاد آن متفاوت است اما می‌توانند علائم مشابهی داشته باشند. عملکرد کبد شامل سم زدایی خون، ذخیره ویتامین ها و تولید هورمون‌ها می‌شود و هپاتیت باعث اختلال در عملکرد کبد و سایر مشکلات وخیم سلامتی در سراسر بدن می‌شود. حداقل پنج ویروس می‌توانند عامل ایجاد آن شوند و سه مورد از شایع‌ترین ویروس‌های هپاتیت A، B و C هستند و ابتلا به هر یک از این سه مورد می‌تواند کشنده باشد، انواع دیگر هپاتیت ممکن است به دلیل مصرف بیش از حد الکل یا اختلالات خود ایمنی حاصل شود، که در این مقاله به بررسی نوع A, B و C که توسط ویروس منتقل می‌شوند، می‌پردازیم.

ادامه مطلب...

امسال عید دو داستان سرایت داریم:

۱- پیشگیری از سرایت ویروس کرونا به یکدیگر

۲- افزایش سرایت هیجانات مثبت به یکدیگر

1- برای سرایت از نوع اول، انتخاب می کنیم که در خانه بمانیم و از این سرایت پیشگیری کنیم.

2- برای سرایت از نوع دوم، ایجاد طنین مثبت را تمرین می کنیم. با ایجاد طنین مثبت، هیجانات مثبت را به یکدیگر سرایت می دهیم.

طنین مثبت، آهنگ هیجانی دلنشین زندگی است و با انجام کارهایی ایجاد می شود که هیجانات مثبت مثل امید، شادی، نشاط و ... را ایجاد می کند.

  ۱. اولین شیوه ایجاد طنین مثبت در خانواده ایجاد الگوهای تعامل مثبت و حذف الگوهای تعامل منفی در خانواده است.

امسال با حذف سه الگوی تعاملی منفی یعنی قهر کردن، گلایه کردن، بحث و جدل و تقویت سه الگوی تعامل مثبت یعنی شوخی کردن، گفتگو کردن و قدردانی کردن حال روابط مان را خوب و با ایجاد طنین مثبت، هیجانات مثبت را به همدیگر سرایت دهیم.

ادامه مطلب...

ادامه مطلب...

با توجه به شیوع بیماری آنفلوانزا لطفا نکات زیر را به فرزندانتان آموزش دهید:

۱-از دست دادن و روبوسی با افراد خودداری کنیم.

۲- دست های خود را مرتب و با دقت با آب و صابون بشوییم، به ویژه هنگامی که از بیرون به منزل بر می گردیم.

۳- هرگز با دستان آلوده غذا نخوریم و آنها را به چشم ها ، بینی و دهان خود نزنیم.

۴-اگر بیمار هستیم تا زمان بهبودی کامل در مکان های عمومی حاضر نشویم.

۵- هنگام سرفه و عطسه با دستمال یا آستین جلوی دهان و بینی خود را بپوشانیم.

۶-در صورت بروز علایم سرماخوردگی، با مصرف مایعات سبب تسریع در بهبود بیماری شویم.

۷-به منظور پیشگیری از گسترش ویروس در جامعه از ماسک استفاده کنیم.

۸- در صورت بروز علایمی چون تب ناگهانی، بدن درد، سردرد و دل درد سریعا به پزشک مراجعه کنیم.

توجه داشته باشید علایم به صورت ناگهانی ایجاد می شود.

علل شایع سردرد ها

زهرا محمدقاسمی

مراقب سلامت شعبه 1 دبستان

بیشترین دلیل سردرد در سنین نوجوانی و جوانی گرفتگی عضلات به دلیل حالت نامناسب گردن است. در دانش آموزان وضعیت بد نشستن و کج و یا خم بودن طولانی سر و گردن برای انجام تکالیف مدرسه از علل شایع است. همچنین حمل کیف‌های سنگین که باعث کشش شانه و گردن می‌شود نیز می‌تواند باعث انقباض عضلانی مکرر نامتقارن در شانه و گردن و متعاقبا باعث سردرد شود.
علت بسیار شایع سردرد‌ها در سال‌های اخیر استفاده طولانی مدت و زیاد از موبایل، لپ تاپ، تب لت و کامپیوتر است. حالت سر و گردن در استفاده از این وسایل می‌تواند موجب سردرد با منشا «اسپاسم عضلات گردن» باشد.
ادامه مطلب...

در فصل پاییز و زمستان برای پیشگیری از سرماخوردگی چه کنیم؟

زهرا محمدقاسمی

مراقب سلامت شعبه 1 دبستان

2 علت می توانند فرد را مستعد سرماخوردگی کند:
1-تغییرات دمای هوا در این دو فصل زیاد است. در این زمان بدن نیز واکنش هایی از خود نشان داده و در مقابل این تغییرات ناگهانی ممکن است مقاومت سیستم ایمنی بدن کاهش پیدا کند.
2- وجود هوای خشک باعث می شود تا قدرت دفاعی مخاط تنفسی و بینی کاهش پیدا کند.
معمولا طول دوره سرماخوردگی 3 تا 5 روز است، اما اگر بیش از 5 روز این علایم طول کشید و حتی به 10 روز رسید، احتمالا فرد به آنفلوانزا یا آلرژی مبتلا شده است که باز هم تشخیص بیماری و نوع درمان باید توسط متخصص صورت بگیرد.
در این شرایط چه باید کرد؟
ادامه مطلب...

اهمیت قامت سنجی

زینب سلمانی

مراقب سلامت شعبه 2 دبستان

نتایج بررسی های انجام شده طی چند سال گذشته نشان می دهد که بیش از 80 درصد دانش آموزان دختر ایرانی به علت فقر حرکتی به اختلالات ساختار قامتی از طیف ضعیف تا شدید مبتلایند که در مقایسه با استانداردهای جهانی وضعیت اسفباری دارند. این در حالی است که در این میان، وضعیت پسران هم چندان تعریفی ندارد و 3/8 درصد آن ها در مقطع راهنمایی از این ناهنجاری ها رنج می برند.
علاوه براختلالات ژنتیکی، صدمات ارتوپدی و بیماری ها، عوامل مربوط به سبک زندگی، چون فقر حرکتی، عادات نامناسب، الگوی نامناسب، حرکات بدنی، افزایش وزن، وضعیت غلط بدن و پوشش نامناسب سهم عمده ای در بروز این ناهنجاری ها دارند. بررسی های آماری نشان می دهد که دانش آموزان دختر بیش از پسران از ناهنجاری های قامتی رنج می برند. سر به جلو، گردن کج، شانه افتاده نامتقارن، کمر صاف، پشت کج، زانوی پرانتزی، کف پای صاف از جمله اصلی ترین ناهنجاری های قامتی و اسکلتی است که در میان دانش آموزان ایرانی شایع هستند.
زندگی ماشینی عصر حاضر، اگرچه پیشرفت های صنعتی و تکنولوژی و رفاه بسیاری را برای بشر به ارمغان آورده و منشا خدمات ارزنده ای برای انسان ها شد، اما عوارض متعددی به همراه داشت. یکی از اساسی ترین عوارض آن جایگزینی ماشین به عنوان نیروی عضلانی است که زمینه ساز فقر حرکتی، بی تحرکی و چاقی است.
اجرای برنامه غربالگری در راستای شناسایی دانش آموزان دارای ناهنجاری قامتی، برگزاری کلاس های آموزشی برای معلمان تربیت بدنی و مربیان پرورشی، سنجش و درمان ناهنجاریهای قامتی با ارایه راهکارهای مختلف که استانداردسازی میز و نیمکت های مدارس از جمله آن هاست و ایجاد کانون های پیشرفته پیشگیری و درمان ناهنجاری های ساختاری از جمله برنامه هایی است که برای کاهش این آمار اتخاذ شده است. سطح سلامت و تندرستی افراد جامعه، یکی از شاخص های مهم توسعه یافتگی کشورهاست. آینده هر جامعه، به پویایی و سلامت روانی و جسمانی نواجوانان و
جوانان آن جامعه بستگی دارد، به طوری که وجود افراد سالم و توانمند بزرگترین سرمایه ملی یک جامعه به شمار می رود.

آلرژی یا حساسیت واکنشی است که سیستم ایمنی بدن در مقابل محیط اطراف نشان می‌دهد. درواقع وظیفه سیستم ایمنی، حفظ سلامت بدن هنگام مواجهه با عواملی همچون میکروب‌ها، باکتری‌ها و ویروس‌ها است؛ بنابراین سیستم ایمنی شخصی که دچار آلرژی شده در حال انجام واکنش‌های مختلف در برابر مواد حساسیت‌زایی مثل گرده گیاهان یا گردوغبار است.
هنگام قرار گرفتن در معرض عوامل حساسیت‌زا، سیستم ایمنی بدن مولکول‌هایی به نام آنتی‌بادی تولید می‌کند که پاسخ بدن به آن‌ها، علائمی همچون خارش، آبریزش بینی و عطسه خواهد بود.

ادامه مطلب...

اصول صحیح تغذیه در ماه مبارک رمضان

دکتر شهرزاد طاهری

پزشک دبستان

با عرض تبریک به مناسبت فرارسیدن ماه میهمانی خدا ، عمل به توصیه های زیر برای روزه داران عزیز باعث حفظ و ارتقا سلامت آن ها در این ماه خواهد شد.

۱-افطار را فقط با یک لیوان آب جوشیده گرم همراه با ۱الی۲ عدد خرما باز کنید و برای حفظ سلامت دستگاه گوارش این مقدار آب در سی جرعه و آرام آرام نوشیده شود.

۲-سپس نماز مغرب و عشا را می خوانیم.

ادامه مطلب...

تغذیه دانش آموزان در زمان امتحانات

دکتر شهرزاد طاهری

پزشک دبستان

توجه به تغذیه دانش آموزان در زمان امتحانات بسیار مهم و ضروری می باشد با اینکه درس خواندن کودکان چندان نیاز کودکان را به انرژی افزایش نمی دهد، اما استفاده از غذای مناسب و مفید برای او ضروری می باشد. دانش آموزان و حتی بزرگسالان نیاز دارند در طول امتحانات مواد غذایی مصرف نمایند که مواد مغذی مورد نیاز آنها را تامین نمایدتا بتوانند سریعتر بیندیشند و حافظه بهتری داشته باشند و از مصرف غذاهایی که آنها را خواب آلوده می نماید پرهیز نمایند.

*مصرف غذاهای چرب و سرشار از روغن و غذاهای پرادویه به زمان بیشتری برای هضم شدن نیاز دارند و دانش آموز را تنبل می نماید و نباید پیش از امتحان از آنها استفاده نماید.

ادامه مطلب...

خطر سالک

تیم سلامت دبستان

با توجه به شیوع سالک در سطح استان اصفهان مطالعه این مقاله توصیه می شود. سالک در شمار بیماری های مشترک بین انسان و حیوان است که بر اثر گزش نوعی پشه خاکی ماده به انسان منتقل می شود. عامل این بیماری انگلی به نام لیشمانیا است.

سالک یک بیماری شایع می باشد که هم در دنیای جدید (جنوب و مرکز آمریکا، مکزیکو سیتی) و هم در دنیای قدیم (اروپا، افریقا، مرکز آسیا و شبه جزیره هند) وجود دارد، علاوه بر این سالک در برخی کشورهای آسیایی از جمله ایران شایع است. دو نوع سالک شهری و روستایی در ایران وجود دارد.

ادامه مطلب...

اصول غذایی ‌‌در سنین نوجوانی

زهرا محمد قاسمی

کارشناس پرستاری و مراقب سلامت دبستان

نقاشی: پریا پناهنده / کلاس دوم

منبع : تغذیه کودک و نوجوان در سلامت و بیماری. دکتر رویا کلیشادی

همانطور که می دانید هر دوره‌ی سنی مشخصات ویژه‌ی خود را دارد. در نوجوانی حس استقلال طلبی ویژگی بارز این دوره به حساب می آید. نوجوانان مایلند در همه‌ی موارد خودشان تصمیم گیرنده باشند. به طور معمول به دلیل روحیه‌ی حساس و ویژه این سنین، نوجوانان نصیحت پذیر نیستند و برای پیروی ایشان از توصیه های والدین و مسؤلین بهداشت، باید صبر و حوصله زیادی به خرج داد. دوره‌ی نوجوانی زمان تغییرات خیلی سریع است چنان که برخی از متخصصین اصطلاح جهش رشدی را به این دوره نسبت می دهند.گفته شده که نوجوانی تنها دوره افزایش سریع رشد پس از تولد است.

همچنین در این سنین تغییرات سریع هورمونی، رفتاری و تکاملی رخ داده و در نتیجه دوره ای آسیب پذیر از نظر کمبود‌های غذایی و عاطفی می باشد که مستلزم توجه ویژه است. با توجه به سیر تکامل، عادات زندگی دستخوش تغییر شده و سلیقه های متفاوت، انتخاب مواد غذایی را تحت تاثیر قرار می دهند. سه دلیل عمده برای آسیب پذیری تغذیه نوجوانان وجود دارد:

ادامه مطلب...

ورزش و سلامتی

دکتر شهرزاد طاهری

 پزشک دبستان

نقاشی: ریحانه رحیمی / کلاس دوم

ورزش در طب سنتی ایران اهمیت فراوانی دارد به طوری که حکیم بوعلی سینا مهم ترین تدبیر تندرستی را در درجه نخست ورزش و سپس تدبیر غذا و خواب می داند. اما چرا ورزش تا این حد مهم است؟

زندگی بدون صرف غذا محال است و فضولات ناشی از غذا معمولا از طریق ادرار، عرق و مدفوع دفع می شود، اما همیشه مقدارکمی از این فضولات هم دفع نمی شود و در بدن باقی می ماند که به مرور زمان در بدن تجمع پیدا کرده و سبب بیماری می شود. بهترین راه برای دفع این مواد زاید ورزش و حرکت بدنی است.

ورزشی مفید است که تنفس و تعریق ایجاد کند تا جایی که تندی تنفس و تعریق بیش از حد نشود، که در آن صورت باید ورزش قطع شود. بهترین زمان ورزش بعد از هضم کامل معده است که حداقل دو ساعت طول می کشد. لذا حداقل فاصله بین ورزش و غذا باید دوساعت باشد، در عین حال ورزش در حین گرسنگی هم توصیه نمی شود. بهترین زمان ورزش در فصل بهار در نزدیک ظهر، در تابستان ابتدای روز و در فصل زمستان آخر روز است که دمای هوا در اعتدال است.

ورزش مناسب باعث کاهش اضطراب و افسردگی، استحکام عضلات و استخوان ها، کاهش خطر برخی سرطان ها، تنظیم فشار خون و تشکیل عروق خونی جدید در قلب و سایر عضلات می‌شود. ورزش باعث بهبود وضعیت خواب و افزایش انرژی خواهد شد. از سوی دیگر فعالیت بدنی باعث افزایش هوشیاری، بهبود حافظه، بهبود عملکرد هوشی و افزایش خلاقیت می شود. خطراتی که عدم فعالیت فیزیکی برای سلامتی دارد، شامل بیماری های عروق کرونر قلب، سکته مغزی، چاقی، دیابت نوع دو، پر فشاری خون، سرطان روده بزرگ، استرس و اضطراب، پوکی استخوان و کمردرد می‌باشد.

توصیه  می شود که حداقل سه روز در هفته ورزش های ایروبیک انجام شود. (حداقل 20 و حداکثر 60 دقیقه) انجام ورزش های استقامتی حداقل دو روز در هفته و هر بار 1 تا 2  مجموعه فعالیت با 8 تا 12 بار تکرار توصیه می شود و ورزش های کششی نیز حداقل دو بار در هفته انجام شود. فردی که پس از سال ها بی تحرکی تصمیم به ورزش بگیرد،  بدن این فرد به احتمال زیاد انباشته از مواد نامناسب است و ورزش مخصوصا اگر شدید باشد، باعث افزایش حرارت بدن وی و رقیق شدن مواد غلیظ و چسبنده  و جابجایی آن ها خواهد شدکه ممکن است به سمت اندام های ضعیف و حیاتی سرازیر شود و مشکلات مختلف و گاهی خطرناک مثل گرفتگی عروق را به دنبال داشته باشد. این افراد باید ابتدا با رعایت رژیم غذایی مناسب و انجام پاک سازی، ورزش را تدریجی شروع کنند. برای انجام ورزش عضوی که مشکل دارد کمتر از سایر اعضا حرکت کند، مثلا کسی که واریس پا دارد نباید پیاده روی طولانی داشته باشد.

با توجه به مطالب بیان شده برای جلوگیری از آسیب های مختلف بهتر است به مرور زمان ورزش را در زُمره ی فعالیت های روزمره  و مستمر زندگی خود قرار دهیم و در انتخاب نوع  و زمان ورزش به تفاوت های فردی و وضعیت جسمانی خود توجه داشته باشیم.

فصل پاییز در طب ایرانی

سخن پزشک

دکتر شهرزاد طاهری

پزشک دبستان

نقاشی: درسا اکبری / کلاس دوم

از عهد قدیم در طب سنتی هر فصل از سال دارای طبیعت خاص خود بوده است، بسیاری از حکما طبیعت پاییز را سرد و خشک دانسته اند. در فصل پاییز بیماری های زیادی من جمله اگزما، خارش پوست، ترک پوست، شوره سر، درد های مفاصل، انواع تب ها، ورم لوزه ها، دردهای سیاتیکی، انسداد های گوارشی و افسردگی شایع است. برخی از حکما متعقدند وجود این بیماری ها به دلایلی از جمله: متغیر بودن هوا در طول روز، باقی ماندن مواد زائد در بدن که حاصل فصل تابستان است، پرخوری زیاد و سردی هوا بیشتر می شود. توصیه شده برای حفظ سلامتی در این فصل موارد زیر مورد توجه قرار گیرد:

1- پرهیز از مواجهه با سرما به هر شکل: خوابیدن در جای سرد، استحمام با آب سرد، نوشیدن مایعات سرد.

2- خودداری از خوابیدن با معده پر(چه در روز و چه در شب).

3- پرهیز از خواب و بیدار ماندن زیاد.

4- پرهیز از حرکات بدنی زیاد که منجر به تعریق و افزایش خشکی بدن شود.

5- پرهیز از خواب میانه روز به خصوص نزدیک غروب.

6- پرهیز از مصرف موادی که باعث افزایش خشکی در بدن می شود. مانند: عدس، قارچ، بادمجان، سرخ کردنی ها، ماست، دوغ ترش، کشک، گوشت نمک سود، شوری ها، چای پر رنگ.

7- کم کردن مصرف میوه ها و سبزی های سرد و تر تابستانی. مانند: هندوانه، خیار، گوجه، کاهو.

8- پرهیز از مصرف زیاد لبنیات، قهوه، نسکافه، کاکائو، سیر، پیاز.

9- استفاده بیشتر از خوردنی ها و نوشیدنی های مایل به گرمی و تر. مانند: هویج، مویز، زیتون، رطب، عسل، شیرینی های طبیعی، شربت عسل، مربا های طبیعی (مربای به و انجیر و هویج)، مغز خشکبار به ویژه بادام درختی، آش های ساده.

10-پوشاندن سر، گردن و کف پاها در طول شب، جهت پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی و زکام مکرر.

 با توجه به شیوع افسردگیِ فصلی توصیه های زیر می تواند در کنترل این مسئله به افراد کمک کند:

-پرهیز از مصرف عدس، قارچ، بادمجان، کلم خام.

-پرهیز از گوشت گاو و گوشت های فرآوری شده. مانند: سوسیس، کالباس و فست فود ها و هر نوع غذای حاوی مواد نگهدارنده.

-خودداری از مصرف پنیرهای مانده و کهنه، غذا های سوخته، ترشی ها و هر چیزی که مزه ی ترش دارد.

-پرهیز از مصرف ادویه های بسیار گرم. مثل: فلفل، خردل، زنجفیل.

-توجه به سحر خیزی، قدم زدن در طبیعت و ورزش های دست جمعی.

 -مصرف شیربرنج، حریر بادام، شیر بادام، زرده­ی تخم مرغ عسلی، سیب و گوشت گوسفند جوان.

 -استفاده از شربت، مربا و دمنوش های مفرح مانند: فالوده، شربت به لیمو، شربت تخم بالنگ، دمنوش بابونه، دمنوش بادرنجویه (به جز مبتلایان به کم کاری تیروئید)، شربت زعفران (به جز خانم های باردار)، شربت بید مشک، شربت بهار نارنج، مربای پوست بالنگ.

مواد غذایی مفید برای قدرت مغز

زهرا محمد قاسمی

کارشناس پرستاری و مراقب سلامت دبستان

نقاشی: شادی علی پور (کلاس سوم)

یکی از عوامل موثر بر هوش و موفقیت تحصیلی، عوامل تغذیه ای هستند. مغز نیز همانند سایر اعضای بدن به غذا و انرژی نیاز دارد. نزدیک به 50 % انرژی مصرفی کودکان و نوجوانان، مورد استفاده ی مغز ایشان قرار می گیرد؛ در زمان فعالیت های فکری مانند زمان امتحانات این مقدار باز هم افزایش می یابد. برای افزایش قدرت مغز باید از مصرف مواد غذایی محرک سیستم اعصاب و مواد حاوی کافئین مانند قهوه، چای، نوشابه های گازدار و برخی میان وعده های غذایی حاوی این مواد خودداری کرد. علاوه بر مواد غذایی، عوامل محیطی نیز بر قدرت مغز تاثیر به سزایی دارند. به عنوان مثال آلومینیوم با کاهش حافظه ارتباط دارد. بنابراین در طبخ غذا از ظروف آلومینیومی استفاده نکنید؛ اسپری های خوشبو کننده ی ضد عرق حاوی مقادیر قابل توجهی آلومینیوم هستند و کودکان و نوجوانان نباید در معرض آن قرار گیرند.

ادامه مطلب...

تدابیر حفظ سلامتی در بهار

سخن پزشک

دکتر شهرزاد طاهری

پزشک دبستان

همزمان با ورود به فصل بهار و افزایش تدریجی دما، در بدن انسان تغییراتی بوجود می آید. از منظر طب ایرانی در فصل زمستان عمل هضم قوی تر است و به همین دلیل با مصرف بیشتر غذاهای چرب و شیرین، ادویه جات گرم و گوشت در فصل سرما، مواد زاید زیادی در بدن تجمع پیدا می کند. این مواد زاید حاصل سوخت و ساز مواد غذایی مصرفی در فصل سرماست. این مواد در فصل بهار و در بدن به حرکت در می آیند، بنابراین در این فصل علائمی از قبیل خارش، آلرژی، جوش و کهیر به سراغ افراد می آید. با گرم تر شدن هوا در فصل بهار،  بدن نیاز به پاکسازی مواد زائد دارد که در این مقاله به طور مختصر به این روش ها اشاره می کنیم.

1-مهمترین اقدام کمتر غذا خوردن است.

2-مصرف غذاهای چرب، انواع گوشت ها به خصوص گوشت قرمز، ادویجات گرم (مثل فلفل، دارچین، زنجفیل)، خوراکی های شیرین، غذاهای سنگین (مثل دل، جگر، قلوه، کله پاچه) و غذاهای سرخ کردنی به حداقل برسد. به جای این نوع مواد، غذاهای ساده و سبک مثل سوپ و آش به خصوص انواعی که شامل جو می شود، استفاده گردد.

3-استفاده از مزه های ترش در صورتی که فرد مشکل گوارش نداشته باشد، در این فصل توصیه می شود.

4-مهمترین روش پاک سازی در بهار، دفع مواد زائد از طریق گوارش است و باید از یبوست به شدت پیش گیری شود.  لذا پیشنهاد می شود از موادی مثل تمبر هندی، پرزردالو، آلو برغانی  که باعث لینت مزاج می-شود، در پخت غذا بیشتر استفاده شود.

5-استفاده از ماء الشعیر طبی در این فصل توصیه می شود. مخصوصا افرادی که بیشتر دچار خارش های پوستی، اگزما، جوش، کهیر می شوند. روش تهیه: یک پیمانه جو پوست کنده با 14 پیمانه آب حدودا یک ساعت روی حرارت ملایم گذاشته تا جو ها بشکفد. سپس آن را از پارچه رد کرده، صاف شود. صاف شده ی آن ماءالشعیر طبی نام دارد که تا دو روز قابل نگهداری در یخچال است. می توان سه روز صبح ناشتا از این نوشیدنی استفاده کرد و در صورت ضعف می توان آن را با مقداری عسل مخلوط کرد.

6-در افرادی که کم خونی و یا ضعف قوای بدنی ندارند در صورت نداشتن منع حجامت، از حجامت در فصل بهار بهره ببرند.

اولین دندان دائمی در سن شش سالگی می روید. متاسفانه بسیاری از والدین به دلیل عدم آگاهی از این موضوع، متوجه رویش این دندان در دهان کودک خود نمی شوند و با این تصور غلط که این دندان هم یکی از دندان های شیری است که نهایتا خواهد افتاد، در مورد مراقبت و مسواک زدن این دندان مهم که باید تا آخر عمر در دهان باقی بماند، سهل انگاری می کنند. محل رویش این دندان، در پشت دندان های آسیای دوم شیری است و رویش این دندان، با افتادن هیچ یک از دندان های شیری همراه نیست.
اگر خانواده ها  توانایی داشته باشند،  می توانند دندان 6 را شیار پوش(فیشور سیلانت) کنند تا برای  تمام طول عمر  فرزندانشان محافظت شود.

امروزه بر همگان واضح است که برای داشتن جامعه ای سالم، بایستی سلامت جسم و روان افراد را در نظر داشت و این امر میسر نخواهد بود، مگر با رعات تغذیه متعادل. گزارش های موجود در کشور حاکی از وجود تغذیه ی نامناسب و کمبود ریز مغذی ها به ویژه آهن، کلسیم، روی و ویتامین های A و D می باشد. این امر منجر به اختلال رشد جسمی و تکامل مغزی، کاهش بهره هوشی، کاهش قدرت یادگیری، افت تحصیلی، افزایش موارد ابتلا به دیابت، پوکی استخوان و ... و در نهایت کاهش توامندی های ذهنی و جسمی افراد خواهد شد.
کتاب «تغذیه متعادل با نگاه به طب ایرانی» نوشته ی خانم دکتر طاهری پزشک دبستان، تمام گروه های غذایی را معرفی کرده اند و اهمیت استفاده و میزان مورد نیاز برای تمام گروه های سنی با زبان ساده بیان گردیده است. در رابطه با مزاج میوه، سبزی، لبنیات و روغن ها توضیحات مفید و مختصری داده شده است. این کتاب برای علاقمندان در درفتر شعبه 1 دبستان موجود است، در صورت تمایل تهیه فرمایید.

دیابت را جدی بگیریم!

زهرا محمدقاسمی

مشاور تغذیه دبستان

23آبان ماه «روز جهانی دیابت» نامگذاری شده است و به علت اهمیت موضوع آمار بالای مرگ، قطع عضو، نابینایی و معلولیت ها در اثر این بیماری از 19آبان تا 23 آبان ماه به نام هفته «پیشگیری از دیابت» نامیده شده است. با این حقیقت تلخ که در کشور ما حدود 4 تا 5 میلیون دیابتی داریم. دیابت یا بیماری قند هنگامی به وجود می آید که هورمون انسولین، عامل تنظیم کننده قند خون یا به اندازه کافی در بدن تولید نمی شود یا بافت های بدن به آن به درستی پاسخ نمی دهد. در نتیجه سوخت و ساز قند در بدن مختل می شود و قند خون از حد طبیعی خود بالاتر می رود و در نهایت علایم شاخص دیابت به صورت پرخوری، پرنوشی و پر ادراری ظاهر می شود. قابل ذکر است در فصول سرد سال بروز دیابت افزایش پیدا می کند و در فصل پاییز قند خون افزایش می یابد، به دلیل این که ویتامین D کم به بدن می رسد. تغییر فصل و شروع هوای سرد باعث تغییر قند خون در افراد می شود. همچنین در فصل سرما بیماری های عفونی و ویروسی شیوع پیدا کرده و همراه با تب، قند خون افراد مبتلا به دیابت به ویژه کودکان و نوجوانان با استرس ناشی از تب افزایش می یابد.
افراد مبتلا به دیابت که دچار تب و سرماخوردگی هستند به علت نداشتن اشتها برای غذا خوردن، تصور می کنند که باید انسولین کمتری هم مصرف کنند و این کار موجب افزایش قند خون در آن ها می شود.
باید بدانیم که سیب اثر ضد سرطانی، ضد فشار خون بالا، دیابت و بیماری های قلبی است و به همین دلیل مصرف روزانه سیب باعث افزایش طول عمر انسان می شود. امید است با مدیریت و نغییر سیک زندگی خانواده ای سالم و پر نشاط داشته باشیم.

سبک تغذیه ی مناسب در ماه مبارک رمضان

دکتر شهرزاد طاهری

پزشک دبستان

با توجه به تغییر الگوی تغذیه و قرارگرفتن در فصل گرم سال، برای بهره گیری بهتر از این ماه و کاهش عوارضی همچون سردرد، عوارض گوارشی، نفخ، بازکردن روزه به شیوه ی صحیح از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همانطور که می ­دانید معده در طول ساعات روزه داری حدود 5/1 لیتر شیره ترشح می کند. لذا:

-روزه را با یک لیوان آب جوشیده گرم (که به آرامی در 30 جرعه نوشیده می­شود) وحداکثر 2 عدد خرما باز کنید. سپس نماز مغرب وعشا را بخوانید و تازمانی که اشتهای واقعی ندارید، چیزی میل  نکنید.

-از مصرف شیر و آب سرد در شروع افطار جدا خودداری کنید. درصورت تمایل بهترین زمان مصرف آن 12 نیمه شب است.

-برای وعده افطار مصرف برنج، خورشت، کباب و جوجه مناسب است ولی از مصرف آش رشته، الویه، ماکارونی برای افطار جدا خودداری کنید.

-دو ساعت بعد از افطار میوه میل کنید.

-بهترین حالت بیدار ماندن تا زمان سحر است.

-برای افراد بسیار گرمایی که زیاد دچارعطش می شوند، یک قاشق مرباخوری تخم خرفه را با یک قاشق غذاخوری دوغ خیسانده و آرام آرام دوغ را اضافه کرده تا تخم خرفه باد کند و اشباع شود . سپس یک  قاشق مرباخوری از این تخم خرفه اشباع شده در دوغ را، با  نصف لیوان عرق کاسنی و نصف لیوان آب مخلوط  کرده و به جای خاکشیر یا تخم شربتی، قبل از اذان صبح آرام آرام نوشیده شود.

برای وعده ی سحر دو ساعت قبل از اذان صبح بیدار شوید و به فواصل نیم ساعت به نیم ساعت، این خوراکی ها را میل کنید :

-ابتدا 1 لیوان آب جوشیده گرم

-30 دقیقه بعد میوه ی آب دار (گرمک – طالبی)

-30  دقیقه بعد وعده ی سحری خورده شود.(سحری حتما بایستی نان خورده شود و آخرین لقمه نان و کمی  حلوا ارده باشد.)

-30 دقیقه بعد یک رطوبت دهنده مانند مخلوط آب وخاکشیر (1 ق غ + 1 لیوان آب ) یا  آب وتخم شربتی (1 ق م  +1 لیوان آب ) که تا 8 ساعت رطوبت بدن را نگاه می دارد.

با آرزوی قبولی طاعات  و عبادات

مواد غذایی مفید برای افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن

منبع: تغذیه کودک و نوجوان در سلامت و بیماری (تالیف: دکتر رویا کلیشادی)

فعال بودن سیستم ایمنی باعث می شود، کودک و نوجوان کمتر دچار بیماری های مختلف ویروسی، میکروبی و انگلی شود و همچنین در سنین بعدی، نسبت به برخی بیماریهای مزمن مقاومت بیشتری داشته باشد.

عوامل متعددی بر سلامتی و فعالیت دستگاه ایمنی تاثیر دارند و یکی از این عوامل، تغذیه صحیح است (اهمیت میان وعده ها). در صورتی که کودک یا نوجوان مقادیر کافی مواد غذایی حاوی ویتامین و املاح دریافت نکند، اختلالاتی در دستگاه ایمنی او پیش خواهد آمد. کودکان دچار سوءتغذیه، دچار نقص ایمنی نیز می شوند و در نتیجه افزایش ابتلا به بیماریهای مختلف باعث تشدید سوءتغذیه ایشان می گردد.

دستگاه ایمنی از تعدادی سدهای دفاعی تشکیل می شود که می توانند با اثرات باکتریها، ویروس ها و محرک هایی که به بدن حمله می کنند، مبارزه نمایند. این سدهای دفاعی شامل پوست، پوشش های مخاطی داخل بینی و گلو و اسید موجود در سیستم گوارش می باشد. این سیستم همچنین گلبولهای سفید ویژه ای را در اختیار دارد که در مایعات بدن گردش کرده و از بدن در برابر عفونت ها محافظت می کنند .

علایم دستگاه ایمنی ضعیف شده : - سرماخوردگی های مکرر، اضطراب و یا افسردگی، برخی حساسیت های غذایی، مصرف مداوم داروهای آنتی بیوتیک، گلو دردهای مکرر و برخی انواع سردردهای مزمن

در صورتی که کودک یا نوجوان سه علامت از علائم فوق را داشته باشد، سیستم ایمنی او نیاز به حمایت دارد.

رژیم غذایی تقویت کننده سیستم ایمنی

ویتامین ها و املاح متعددی در تقویت دستگاه ایمنی نقش دارند. در این میان مواردی که نقش کلیدی دارند عبارتند از :

ویتامین A: به ویژه در روغن ماهی، جگر

بتاکاروتن: شامل سبزیجات ریشه ای مانند هویج، سبزیجات دارای برگ سبز تیره و میوه های دارای رنگ زرد از قبیل زردآلو و سبزیجات دارای رنگ زرد نظیر فلفل دلمه ای زرد یا نارنجی که از جمله مواد غذایی اساسی برای حمایت و تقویت سیستم ایمنی هستند .

ویتامین های گروه B: جوانه گندم خام و حبوبات

ویتامین C: در این رابطه مرکبات، کلم بروکلی و سبزیجات دارای برگ سبز از اهمیت ویژه ای برخوردارند .

ویتامین E: مغزها و آجیل ها، دانه های روغنی، جوانه گندم و روغن های گیاهی از مواد غذایی سرشار از این ویتامین هستند.

آهن: گوشت قرمز، زرده تخم مرغ، سبزیجات دارای برگ سبز و حبوبات سرشار از آهن هستند.

روی: جوانه گندم خام، مرغ، تخم مرغ، مغزها و دانه های روغنی نمونه هایی از مواد غذایی حاوی روی می باشند.

کلسیم: شیر و لبنیات، فراورده های سویا، سبزیجات دارای برگ سبز، کنجد و تخمه آفتابگردان از منابع مهم حاوی کلسیم هستند .

سلنیوم و منیزیم: در مغزها، دانه های روغنی، سیب درختی و سبزیجات دارای برگ سبز تیره یافت می شود .

وجود مواد غذایی نظیر کلم بروکلی، سیر، گوشت، نان سبوس دار، پرتقال، تخمه آفتابگردان خام، سویا، پیاز، هویج، سیب درختی و... در غذای کودکان و نوجوانان باعث افزایش مقاومت او نسبت به بسیاری از بیماریهای ویروسی و میکروبی خواهد شد.

غذاهایی که باید پرهیز شود:

-گوشت ها وماهیهای خیلی برشته شده، حاوی موادی هستند که به نظر می رسد باعث شروع سرطان در بدن شوند.

 -گوشتهای فراوری شده مانند سوسیس و کالباس حاوی نمک های معدنی به نام نیتریت هستند که ممکن است، باعث رشد سلولهای سرطانی بخصوص در معده شود، بنابراین تا حد امکان مصرف آنها باید کاهش یابد.

راه کارهای کاهش عوارض آلودگی هوا

دکتر شهرزاد طاهری

پزشک دبستان

امروزه آلودگی هوا از جمله نگرانی های مهم محیطی خانواده های ایرانی به شمار می‌رود. به همین خاطر والدین در جستجوی راه کارهایی سالم برای کنترل عوارض مخرب این بحران هستند. از طرفی طب سنتی راه کارهایی برای کاهش این اثرات معرفی کرده است که در ادامه  به چند مورد از این راهکارها اشاره می کنیم:

1- تنظیم دمای محیط. دمای محیط خود را بین 20 تا 25 درجه سانتی گراد نگه دارید،  زیرا دمای بیشتر باعث کاهش اکسیژن محیط، ضعف عمومی و خواب آلودگی می شود. به جای آن از لباس های بیشتری برای گرم کردن خود استفاده کنید و از حمام های طولانی خودداری کنید. 

 2-سوزاندن موادی مانند اسپند. دود اسپند باعث تصفیه ی هوا می شود.

3-پر کردن داخل به یا سیب با گلاب. این ترکیب را روی حرارت قرار دهید. علاوه بر پاکسازی هوا، بوی آن فضای خانه را معطر می کند.

4-جوشاندن مخلوط سرکه. اگر یک لیوان سرکه را با 18 لیوان آب مخلوط کنید و روی حرارت بسیار کم بگذارید تا بجوشد، بخار آن هوای اتاق را پاکسازی خواهد کرد.

۵- استفاده از پیاز. پیاز را  نصف کنید و آن را در خانه به خصوص محل خواب قرار دهید و هر 24 ساعت یک بار آن ها را جایگزین کنید. جای پیاز می توان از سیر یا نارنج هم استفاده کرد.

۶ –پرهیز از پرخوری یا روی هم غذا خوردن و گرسنگی های طولانی. این رفتارها باعث کاهش مقاومت بدن در برابر آلودگی خواهد شد.

۷- مصرف بیشتر مغزیجات و خشکبار.  مصرف این مواد باعث کاهش رطوبت بدن می شود.

۸- خودداری از مصرف غذای چرب و سنگین: خوراکی هایی مثل گوشت گاو، بادمجان، سوسیس، کالباس، کنسروها، غذاهای خمیری مانند لازانیا و ماکارانی و یا کله پاچه به دلیل بالا بردن غلظت خون در این شرایط مناسب نمی باشد.

۹-پرهیز از مصرف خوراکی های یبوست آور. خوراکی های یبوست آور از جمله گوشت گاو و گوساله، سوسیس، کالباس، موز سفت، خرمالوی نارس، عدس پلو، سنجد و میوه های ترش. در صورت تمایل به خوردن گوشت، مصرف گوشت های لطیف مثل گوشت پرندگان کوچک با مزاج معتدل( مانند جوجه و کبک) توصیه می شود.

۱5- بوییدن مواد خوش رایحه. مواد غذایی چون: لیمو، پرتقال، سیب، به، زعفران، گلاب، هلو و دارچین علاوه بر تقویت اعضای رئیسه ی بدن (قلب، مغز، کبد)، شادی بخش هستند و توان عمومی بدن را می افزایند.

۱6-  استفاده از  گیاهان آپارتمانی. پژوهش ها نشان می دهد گیاهان آپارتمانی هوای محیط را تصویه می کنند. از جمله این گیاهان می توان به: نخل ققنوس، سرخس، گل عنکبوتی، آگلونما، فیکوس بنجامین، پاپیتال، نخل مرداب و ... اشاره کرد.

17- استفاده از ماسک های فیلتر دار. از آنجا که ماسک های کاغذی ساده هیچ تاثیری در پیشگیری از ورود ذرات آلاینده به سیستم تنفس ندارد، استفاده از ماسک های فیلتر دار اکیداً توصیه می شود.

هم چنین عدم استفاده از مواد شیمیایی مثل حشره کش، تهویه مناسب هنگام پخت و پز، خودداری از انجام فعالیت های بدنی سنگین یا بی تحرکی، خواب کافی و قرار نگرفتن دراز مدت در معرض هوای بسیار سرد و امواج الکترومغناطیسی به ویژه رایانه و تلفن همراه از راهکار های دیگر جهت کاهش عوارض آلودگی هوا است.

پرستاری شغل  نیست، عشق است

مصاحبه با مراقب سلامت دبستان سرکار خانم زهرا محمد قاسمی

-لطفا خودتان را معرفی کنید.

زهرا محمد قاسمی متولد شهر اصفهان هستم، متأهل و دارای یک فرزندم و در خانواده ای متدین متولد و بزرگ شدم. فرزند اول خانواده هستم و در مقطع کارشناسی پرستاری در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تحصیل کرده ام. دو سال است که با دبستان مسرور همکاری می کنم.

-از چه سالی کار پرستاری را شروع کردید؟

از ترم دوم تحصیلی، با شروع کارهای عملی در بیمارستان؛ پرستاری من آغاز شد.

-رویای شغلی شما در کودکی چه بود؟

در کودکی همیشه دوست داشتم پزشک شوم، البته نیم نگاهی هم به معلم شدن داشتم.

-شما دانش آموز درس خوانی بودید یا بازیگوش؟

دانش آموز درس خوانی بودم. باید بگویم من از همان بچگی مسئولیت پذیر بودن را آموختم، چون مادرم کارمند بودند و من مسئولیت خانه را حین برگشت خواهرانم از مدرسه به عهده من گذاشتند.

-چرا به جای مراقبت در بیمارستان، مدرسه را انتخاب کردید؟

چه سوال تأمل برانگیزی، بله من هیچ وقت از محیط بیمارستان خوشم نمی آمد. خیلی برایم ناراحت کننده بود. به طور کلی درد و رنج دیگران من را خیلی اذیت می کند و شاید مهمترین دلیل برای آمدن به مدرسه همین باشد که من عاشق بچه ها هستم و با تمام وجود دوستشان دارم و در کنارشان آرامشی برایم بوجود می آید.

-اگر بار دیگر در موقعیت انتخاب قرار بگیرید، آیا پرستاری را انتخاب می کنید؟

بله قطعا، همیشه احساس می کنم در اعماق وجودم چیزی هست که من را به این سمت می کشاند.

-آرزوی شما در زمینه شغلی چیست؟

خیلی دلم می خواست با توجه به علاقه ام به درس و تحصیل، تا مقطع دکترا پیش بروم، ولی نشد.

-در دوران  کودکی به چه کارتون هایی علاقه داشتید؟

حنا دختری در مزرعه، پت و مت، پسر شجاع و مهاجران سریال های مورد علاقه من بودند. من و خواهرم جمعه ها تا قبل از ساعت 12 ظهر تمام کارهایمان چه درسی، چه نظافتی را انجام می دادیم و بعد از ظهر جمعه برنامه های کودک را تمام و کمال می دیدیم. البته در طول هفته خیلی زمان برای تماشای تلوزیون نمی گذاشتیم. درس خواندن در اولویت ما بود.

-توصیه شما به دانش آموزان چیست ؟

همیشه از دخترم می خواهم با تکیه بر ایمان و اعتماد به خدا و با تلاش و کوشش، سعی کند انسانی مهربان و دلسوز و آرام باشد و در هر موقعیتی که قرار گرفت با عشق و با تمام وجود ان را مسئولیت به سرانجام برساند و همه دانش آموزان دبستان، دختران من هستند.

و حرف آخر پرستاری شغل  نیست، عشق است؛  مثل مادری. در پناه خدا همیشه تندرست و سلامت باشید.

نوروزی سلامت

این ایام فرصت مناسبی است برای اینکه آداب زندگی اسلامی از جمله طهارت و نظافت، غذا خوردن، مهربانی کردن، صله رحم و ...  را در دختران خود نهادینه کنیم.
بیاید سالم بمانیم، شاداب تر و مسرورتر از قبل، با حس پاکیزگی بیشترتا همیشه، بهاری باشیم:

-لباس دبستان و مقنعه را کاملاً شسته (مخصوصاً سر آستین ها) و حتماً اتو به طور کامل انجام شود.
-در ایام نوروز ساعات خواب و بیداری بایستی طبق عادت مدرسه صورت بگیرد(حتی الامکان یک هفته آخر تعطیلات)
-حتماً پوشش مناسبی برای موهای خود و فرزند عزیزمان  در نظر بگیرید. با توجه به اینکه موهای باز و بدون پوشش در معرض خطر هستند .
-در مسافرت یا گردش ها جهت جلوگیری از آلودگی به شپش از ملحفه های شخصی استفاده کرده و لباس های خود را در جاهای مطمئن بگذارید .
-از خوردن بیش از حد آجیل و شیرینی و فست فودها جدا بپرهیزید.
با توجه به تغییر فصل و شیوع سرماخوردگی حتماً نکات زیر را رعایت بفرمایید.
-استفاده روزانه از شربت (یک لیوان آب ولرم و یک قاشق غذا خوری عسل + نصف لیموترش)
-استفاده از پوشش مناسب
-شستن مرتب دست ها
-در پارک ها پس از استفاده از اسباب بازی ها و قبل از خوردن مواد غذایی دست های خود را با آب و صابون بشویید .
-مسواک شبانه

اردوهای سلامت؛ مشق خود مراقبتی

بررسی نتایج اردوهای سلامت سال تحصیلی 96-95

زهرا محمدقاسمی

کارشناس پرستاری و مراقب سلامت دبستان

خود مراقبتی عملی است که در آن هرفردی از دانش، مهارت و توان خود به عنوان یک منبع استفاده کرده تا به طور پیوسته و مستقل از سلامت خود مراقبت نماید. در این تعریف منظور از به طور مستقل، تصمیم گیری درباره ی خود و با اتکا به خود است. البته این تصمیم گیری شامل مشورت و یا کسب کمک از متخصص نیز هست. به عبارتی خودمراقبتی به مسوولیت پذیری افراد در مقابل سلامت خود گفته می شود. همچنین روزی به نام خود مراقبتی نام گذاری شده است که این خود، نشان از آگاهی بخشی و اهمیت خودمراقبتی در جهان به منظور ارتقائ سلامت است. با انتخاب یک سبک زندگی سالم و همچنین با تدبیر اندیشی جهت جلوگیری از رخداد حوادث و بیماری ها و در نهایت با مراقبت بهینه حین بیماری های مزمن این امر امکان پذیر خواهد بود. چندی است در زمینه خود مراقبتی در کشور ما نیز پیشرفت های چشمگیری وجود داشته چرا که یکی از اقدامات، در راستای اقتصاد مقاومتی در نظام سلامت، خودمراقبتی است.

خودمراقبتی در تمام طیف سلامت و بیماری معنی پیدا می کند و از فعالیت هایی مثل مسواک زدن منظم روزانه تا چکاپ های دوره ای و مراجعه ی به موقع به پزشک را در بر می گیرد.اگرچه خود مراقبتی، فعالیتی است که ما برای تامین، حفظ و ارتقای سلامت خود انجام می دهیم، ولی گاها این مراقبت به فرزندان، خانواده، دوستان و...نیز گسترش می یابد.

باتوجه به ضرورت خودمراقبتی و پیشگیری از بسیاری بیماری ها و همچنین ضرورت نهادینه شدن آن در نسل فردا و نیز با توجه به اهمیت آموزش و تشخیص زود هنگام بیماری ها به منظور کوتاه نمودن دوره درمان، تیم سلامت دبستان مسرور، سه اردوی سلامت دانش آموز محور را در زمره ی فعالیت های سالانه خود قرار داده است. هر ساله نتایج غربالگری های صورت گرفته در این سه اردو در قالب کارنامه ی سلامت به اولیاارائه می شود.

این اردوها که در سال 92 با مشورت کارشناسان خبره ی حوزه های گوناگون سلامت مانند: آسب شناسی، پزشکی، حرکات اصلاحی، تغذیه و...طراحی گردید، به منظور پذیرش بیشتر دانش آموز، به ترتیب از ارزیابی های ساده تر شروع می شود. بنابراین اردوی شماره 1 به سلامت دهان و دندان، اردوی شماره 2 به بررسی ناهنجاری های قامتی وسومین اردو به بررسی مولفه های خون اختصاص داده شده است.

 اردوی شماره 1

سلامت دهان و دندان

طبق پژوهش های انجام گرفته توسط وزارت بهداشت، آمار پوسیدگی دندان ها در بین دانش آموزان رو به افزایش است. (6 دندان پوسیده در دهان هر ایرانی) از هر 10 دانش آموز، 9 نفر از مشکلات دندانی رنج می برند و پوسیدگی دندان دانش آموزان ایرانی 2 برابر استاندارد های جهانی است. سلامت دهان و دندان فرمول پیچیده ای ندارد مسواک زدن و نخ دندان کشیدن کم هزینه ترین روش ها ی محافظت از دندان هاست اما انجام اشتباه این کار، نمی تواند نقشی در پیشگیری از پوسیدگی دندان ها داشته باشد. از این رو در اردوی سلامت دهان و دندان، دانش آموزان علاوه بر دریافت خدمات معاینه ی دوره ای دندان ها، با ساختار دندان ها و تغذیه های مناسب برای سلامت دندان  آشنا شده و همچنین با روش استفاده صحیح از مسواک و نخ دندان توسط متخصصین دندانپزشکی آموزش می بینند.

 اردوی شماره 2

ناهنجاری های ساختار قامتی

به گفته کارشناسان امروزه هر دانش آموز ایرانی به طور متوسط با یک یا دو معضل مربوط به عضلات و استخوان مواجه است. ضرورت تشخیص و پیگیری این اختلالات در سنین پایین، از این جهت است که با هزینه و مدت زمان کمتری می توان به نتایج مطلوبی دست یافت. با محکم شدن اسکلت در دوره رشد، درمان سخت تر و گاها نیاز به عمل های جراحی می باشد و حتی در برخی موارد درمان امکان پذیر نخواهد بود. این اختلالات ساختار قامت در دختران تا 16 سالگی قابل درمان است. همین امر اهمیت موضوع غربالگری زودهنگام ناهنجاریهای قامتی و رفع آن به کمک حرکات اصلاحی را آشکار می کند. پیگیری حرکات اصلاحی، در دو سال گذشته در دبستان مسرور، گویای این حقیقت است که به آسانی و با صرف کمترین هزینه و در منزل می توان در این سن اختلالات قامتی را تصحیح کرد. بر همین اساس تیم سلامت  دبستان مسرور در قالب اردوی شماره 2 توسط کارشناسان تربیت بدنی و حرکات اصلاحی و با استفاده از ابزار های ویژه این کار، وضعیت ساختار بدنی دانش آموزان را بررسی می کند. نتایج غربالگری صورت گرفته در سال تحصیلی 96-95 در نمودار شماره (1) دیده می شود. خوشبختانه گزارش های امیدوار کننده ای از روند بهبود و اصلاح ناهنجاریهای ساختار قامتی دانش آموزان شناسایی شده در اردوی غربالگری سال تحصیلی 95-94 در دست است که نتیجه اقدام به موقع تیم سلامت دبستان و نیز پیگیری مجدانه ی خانواده ها و تلاش خود دانش آموز در اجرای تمرین های تجویز شده توسط متخصصین حرکات اصلاحی می باشد.

اردوی شماره 3

ارزیابی مولفه های خون

نتایج بررسی وضعیت توده ی بدنی کل دانش آموزان در سال تحصیلی 96-95 در نمودار شماره 2 قابل مشاهده است. همانگونه که در تصویر مشخص است در سال تحصیلی گذشته، تنها نیمی از دانش آموزان در محدوده ی توده بدنی مناسب قرار دارند و نیمی دیگر دچار اضافه وزن و چاقی یا کمبود وزن و لاغری هستند. در نمودار شماره 3 با تفکیک دانش آموزان بر اساس پایه تحصیلی مشاهده می شود در پایه پنجم و ششم دانش آموزان دچار اضافه وزن بیشتری هستند که این روند با توجه به سیر سریع بلوغ در این سن جایی برای تأمل و پیگیری بیشتری دارد.

بنابراین به جهت تاثیر بالقوه چاقی بر فاکتورهای چربی و قند خون، هر ساله اردوی سلامت شماره 3 برای دانش آموزان با وضعیت چاقی در پایه های چهارم تا ششم و همچنین برای کل دانش آموزان پایه سوم به عنوان غربالگر مولفه های خونی صورت می گیرد. در غربالگری سال گذشته این دو فاکتور برای تعداد قابل ملاحظه ای از دانش آموزان در محدوده غیر مجاز بوده است. نمودار 4 نمایانگر میزان فقر آهن در 20 درصد از دانش آموزان و نمودار شماره 5 نمایانگر این است که 83% دانش آموزان ویتامینD  کمتر از حد مجاز دارند که با توجه به سن رشد و نیاز بسیار زیاد دانش آموزان به این دو فاکتور، پیگیری از طرف خانواده و رعایت توصیه های غذایی که توسط پزشک دبستان ارائه شده، الزامی می باشد.

دانستنی های مفید تغذیه

خانم دکتر طاهری

پزشک دبستان

میوه ها و سبزی ها منابع مهمی برای تامین ویتامین ها واملاح مورد نیاز بدن می باشند. میزان توصیه شده از گروه میوه ها حداقل  روزانه دو  واحد و حداکثر چهار واحد است. هر واحد از گروه میوه ها عبارت است از:

1 عدد از این میوه ها : سیب یا پرتقال یا هلو یا شلیل یا پرتقال یا موز کوچک

1/2  لیوان از ( دانه انار یا توت یا انگور )

2 عدد خرما - 1/2  انبه – 1 لیوان قاچ شده گرمک یا خربزه یا طالبی یا هندوانه

1/2  گلابی  بزرگ – 2 عدد نارنگی کوچک- 2 قاشق غذا خوری توت خشک یا کشمش

1/4  لیوان برگ هلو یا زردآلو یا میوه جات خشک شده – 2 عدد انجیر خشک یا تازه

این نکته را می باید مد نظر داشت که مصرف میوه ها را با توجه به مزاج آن ها انتخاب شود. به عنوان مثال هر سه واحد میوه در انتخاب روزانه، بهتر است فقط از گروه سرد مزاج یا گرم  مزاج در نظر بگیرید .

 میوه ها با مزاج گرم شامل : انگور، توت، خربزه، گیلاس، کشمش، انجیر، خرما، انبه، آناناس، سیب، طالبی، گلابی، موز

و میوه ها با مزاج سرد شامل : هندوانه، هلو، شلیل، پرتقال، نارنگی، کیوی، انار.

خوب است افراد لاغر میوه را 5/1 الی2 ساعت پس از صرف غذای اصلی مصرف کنند و افراد  دارای اضافه وزن یک ساعت قبل از غذا مصرف نمایند. البته در افرادی که دچار ضعف گوارشی هستند مصرف مرکبات ( پرتقال، نارنگی، کیوی و انار ) قبل از غذا توصیه نمی شود.  بهترین میوه برای افراد دچار اضافه وزن ( چه کودکان، چه بزرگسالان ) که توصیه می گردد قبل از غذا مصرف کنند ،سیب می باشد.

برای افراد دچار کمبود وزن مصرف سبزی ها ( کاهو ، خیار ، کلم بروکلی ، گوجه ) قبل از صرف وعده ی اصلی غذایی توصیه نمی شود، چون باعث سیری کاذب می گردد.

ترویج مصرف خرما به عنوان میان وعده ای سالم در مسرور

دکتر شهرزاد طاهری - زهرا محمدقاسمی

پزشک دبستان - کارشناس پرستاری و مراقب سلامت

خرما به عنوان منبعی برای تامین گلوکز جهت استفاده سلول های مغزی معرفی می شود.60 %  گلوکز بدن را مغز مصرف می کند.نکته ای بسیار جالب درباره ی خرما و عسل این است که مقداری از قند آنها از طریق وریدهای زیر زبانی جذب خون می شود.از دید طب سنتی 3 عدد خرما را به عنوان یک واحد میوه محسوب می کنند. برای سرزمین هایی که رویش خرما ندارند، روزانه مصرف 3 عدد کافی است.خرما به عنوان یکی از میان وعده های بسیار مناسب برای دانش آموزان است که می تواند همراه با گردو یا ارده یا کنجد مصرف شود. خرما دارای املاح مفید و فراوانی از جمله آهن است که بسیار مورد نیاز دانش آموزان در حال رشد است.اگر اضافه وزن ندارند از کره و خرما، خرما به همراه پنیر و گردو نیز لقمه ای مناسب برای مدرسه می توان تهیه کرد.
توصیه ها:
- حتی الامکان در ظرف تغذیه دانش آموز 2 یا 3 عدد خرما قرار دهید.
-برای پیشگیری از آسیب رساندن قند خرما به دندان، چند برش کوچک هویج در ظرف تغذیه دانش آموز بگذارید تا پس از مصرف خرما آن هویج ها را بجود.
لازم به ذکر است امسال نیز مانند گذشته در کلاس های مسرور خرما به عنوان میان وعده ی سالم استفاده می شود.

تدابیر رفع آلودگی هوا

زهرا محمد قاسمی - دکتر شهرزاد طاهری

کارشناس پرستاری و مراقب سلامت - پزشک دبستان

-دود دادن گیاهان و مواد مانند اسفند که اصلاح کننده هوا هستند .
- داخل به یا سیب را خالی و با گلاب پر کنید و روی حرارت قرار دهید تا بوی آن فضای خانه را معطر کند  و آلودگی را از بین ببرد .
-برای ضدعفونی کردن هوای اتاق 1 لیوان سرکه را در 20-18 لیوان آب ریخته و روی حرارت بسیار کم بگذارید تا پیوسته بجوشد.
-تعدادی پیاز ،سیر و نارنج یا هر کدام را که در دسترس بود از وسط نصف کرده و در گوشه اتاق و محل نشست و برخاست و به خصوص محل خواب اهل منزل قرار دهید و هر 24 ساعت آنها را برداشته و پیاز ،سیر و نارنج تازه جایگزین کنید .
-استفاده از آنتی  اکسیدان ها مانند خوراکیهایی حاوی ویتامین Aو ویتامین Cمانند مرکبات ، هویج ،کدو حلوایی و منابع حاوی ویتامین Eمانند روغن زیتون و جوانه گندم در ردیف آنتی اکسیدانها  قرار می گیرند .
بعلاوه می بایستی از مصرف غذاهای ثقیل الهضم مانند گوشت گاو و سوسیس و کالباس و غذاهای چرب و سرخ کرده حتی الامکان خودداری کرد تا بدن توان کافی برای مبارزه با آلودگیها را داشتنه باشد .

به حداقل رساندن قند و نمک وچربی  مصرفی در تولید واستفاده از مواد افزودنی طبیعی در مواد غذایی و تولید بهداشتی و صنعتی فراورده های غذایی از جمله معیارهای اعطای نشان سلامت است .

و اما چرا روز جهانی تخم مرغ؟

زهرا محمد قاسمی

کارشناس پرستاری و مراقب سلامت دبستان

تخم مرغ منبع خوبی از پروتئین، ویتامین ها و املاح ضروری است و می تواند به عنوان یک ماده غذایی مهم در برنامه غذایی افراد وجود داشته باشد.
ادامه مطلب...

دبستان مروج سلامت

نویسندگان: اعضای تیم سلامت دبستان مسرور

با توجه به فرارسیدن هفته بهداشت مدارس (18 تا 25 فروردین) و نظر به این که دبستان مسرور به عنوان یک مدرسه مروج سلامت شناخته شده است، بر آن شدیم تا اساسنامه ی انضباطی سلامت دبستان را برای عملکرد هرچه بهتر تنظیم نماییم. در این خصوص میان وعده ی دانش آموزان یکی از مهمترین بررسی ها را به خود اختصاص می دهد.

از آنجا که همراه داشتن و مصرف خوراکی هایی که در ادامه آمده است، در لیست خوراکی های غیر مجاز قرار می گیرد، با به عمل آوردن یک نظر سنجی برای بررسی میزان هم رای بودن اولیا با نظرات کارشناسی تیم سلامت، خوشبختانه مشاهده شد درصد بالایی از خانواده ها توجهی ستودنی به امر سلامت کودکشان دارند. با نگاهی به نظرات گردآوری شده از این نظر سنجی که 213 خانواده در آن شرکت نمودند، (جدول شماره 1) نظر اولیا در خصوص غیر مجاز بودن اکثر اقلام مطرح شده و عللی که برای غیر مجاز بودن آن پرسیده شده بود، کاملا مورد تایید قرار گرفت.

خوراکی هایی که در محیط مدرسه غیرمجاز تشخصی داده شد شامل موارد زیر است: انواع لواشک و ترشک، چیپس، پفک و پفیلای صنعتی، انواع شیرینی، آبنبات و شکلات، سوسیس و کالباس، بستنی زمستانی، آدامس، نوشیدنی های گازدار، آب میوه صنعتی و نکتار، ساندیس و رانی، اسمارتیز و پاستیل، انواع سس، خیارشور، نی شیر و دنت، همبرگر، پیتزا و الویه، فلافل و سمبوسه، ناگت و اسنک، اشترودل، چاغاله، توت فرنگی و آلوچه سبز.

- توت فرنگی، چاغاله و آلوچه سبز به دلیل طبع سرد و ایجاد دل درد در دانش آموزان می بایست جزو اقلام غیر مجاز باشند.

- در مورد پفیلا، همبرگر و پیتزای خانگی اگرچه تعداد زیادی از اولیا موافق مجاز بودن آن در مدرسه بودند اما به دلیل تشخیص دشوار نوع خانگی آن از انواع صنعتی توسط مراقبین سلامت، این دسته نیز جزو اقلام غیر مجاز تغذیه دبستان قرار گرفت.

- الویه نیز با توجه به گزارش های متعدد دل درد و سردرد بعد از مصرف به سبب احتمال زیاد فساد، غیر مجاز می باشد.

البته واضح است که غیرمجاز بودن این سه دسته اخیر به منزله لزوم حذف این خوراکی ها از سبد تعذیه ی دانش آموز نیست، بلکه مصرف میزان متعادل آن در منزل با نظارت والدین پیشنهاد می شود.

جایگزین هایی نظیر انواع میوه ها، لقمه های تهیه شده توسط خانواده (مثل نان و پنیر و کاهو)، انواع مغزها و تخمه ها، انواع سبزی‌ها مثل هویج و گوجه، انواع غذاهای خانگی، شیر، انواع دسرهای ماست و میوه، انواع سالادها به عنوان میان وعده در مدرسه از طرف تیم سلامت پیشنهاد می گردد. از طرفی اگر چه توصیه می کنیم بهتر است انواع کیک و کلوچه و بیسکویت، گز، چوب شور، شیرکاکانو به مقدار کم مصرف شوند، با این حال می تواند جزو اقلام خوراکی مجاز مصرف در دبستان قرار بگیرد.

هرسال هشتم ماه می ، برابر با 18 اردیبهشت ماه ، مراسم روز جهانی تالاسمی درجهان برگزار می شود. هدف از نامگذاری این روز به نام این بیماری ، توجه بیشتر مسئولین و مردم به مسئله تالاسمی است. فراهم آمدن امکانات درمانی مطابق با استاندارد های جهانی و دستیابی به خون سالم و کافی برای همه بیماران تالاسمی و عدم تولد بیمار تالاسمی درکشوراهداف عمده ای است که همه افراد و سازمان های درگیر در این بیماری به آنها می اندیشند و برای دستیابی به آن تلاش می کنند.

تالاسمی واژه ای است که برای نخستین بار در سال ۱۹۲۵ میلادی یک پزشک متخصص کودکان روی بیماران مبتلا به کم خونی شدید با علائم بزرگی طحال و تغییر شکل استخوان صورت و جمجمه گذاشت. تالاسمی یک بیماری ارثی است که بدلیل نقص در ساخت زنجیره هموگلوبین حادث می شود و هموگلوبین معیوب قادربه اکسیزن رسانی مطلوب به اعضای بدن نیست . این بیماری به صورت شدید (ماژور) و خفیف (مینور) ظاهر می‌شود.

تیم سلامت مسرور

سخن پزشک

یبوست و طب سنتی

دکتر شهرزاد طاهری

پزشک دبستان

یبوست عبارت است از کند شدن پیشروی مواد دفعی در روده ی بزرگ که باعث تاخیر در تخلیه ی آن‌ها می‌شود. در اکثر موارد یبوست دو علت اصلی دارد. کم تحرکی و سوء تغذیه. مصرف زیاد گوشت، شیرینی، چربی‌ها از یک طرف و از طرف دیگر مصرف پایین میوه ،سبزیجات و غلات سبوس دار تغذیه ی نامناسب یا همان سوءتغذیه در نظر گرفته می شود. طب سنتی یبوست را ام الامراض می داند. شخص مبتلا به یبوست به سختی از خواب بر می‌خیزد، زبانش باردار است، دهانش بد بوست، خسته، بیحال است و گاهی دچار تهوع می شود. سردرد، گاز شکم، بی خوابی، عصبانیت و افسردگی او را آزار می دهد.

برای درمان طبیعی یبوست اولین قدم حذف نان سفید و جایگزین کردن نان سنگک ویا دیگر نان‌های سبوس دار است. اگر نان سبوس دار در دسترس نیست، نیم ساعت قبل از هر غذا یک قاشق غذا خوری پودر سبوس گندم را که در همه ی داروخانه ها موجود است، با یک لیوان آب میل کنید. خوردن این ماده غذایی مفید، نه تنها باعث برطرف شدن یبوست می شود بلکه از پر خوری در وعده‌ی غذایی اصلی هم جلوگیری می کند. بعلاوه گزینه‌ی بسیار خوبی است برای افرادی که کلسترول بالا دارند.

در ادامه به اختصار به دیگر روش های ساده ولی کار آمد جهت برطرف شدن یبوست اشاره شده است.

- پیاده روی روزانه، حداقل نیم ساعت، جزو ارکان اساسی درمان است.

- صبح ناشتا دو لیوان آب گرم میل نموده و به یکی از لیوان ها، یک قاشق غذا خوری خاکشیر اضافه کنید.

- وعده های غذایی اصلی را با پنج عدد زیتون و یا یک قاشق مربا خوری روغن زیتون همراه نمایید. بهترین نوع آن روغن زیتون تصفیه نشده‌ی بودار است. مصرف روغن زیتون نه نتها باعث لینیت مراج می شود، بلکه به کاهش کلسترول خون نیز کمک نموده و فواید دیگری نیز برای سلامتی دارد.

- هفت عدد انجیر خشک را در مقداری آب گرم، گلاب و عسل بخیسانید و شب هنگام خواب میل کنید. با توجه به کالری بالای انجیر خشک نسبت به میوه های دیگر، برای پیشگیری از اضافه وزن، وعده ی شام خود را کمتر مصرف نمایید. همچنین می‌توان این مخلوط را در دو یا سه قسمت بین وعده های غذایی مصرف کنید.

- تنها غله ای که خاصیت ملین دارد، جو است. جو همراه با سبوس، یک ماده ی غذایی شاداب کننده است. چهل گِرم جو سبوس دار را در یک لیتر آب، نیم ساعت بجوشانید و مصرف کنید.

- به جای شکر سفید از عسل استفاده نمایید.

- در وعده های اصلی غذایی مصرف سبزیجات را فراموش نکنید.

- دو ساعت قبل از خواب شب، مصرف کاهو با سکنجبین یا با عسل، علاوه بر ایجاد آرامش در زمان خواب، به برطرف شدن یبوست کمک می نماید.

- عارضه ی برخی از داروها یبوست است که شایعترین آن ها قرص آهن می باشد. از مصرف خودسرانه‌ی مکمل آهن خودداری نموده و صرفا در صورت ابتلا به کم خونی فقر آهن و با تجویز پزشک آن را مصرف کنید.

شیرینی‌های تلخ

نیلوفررضایی

کارشناس تغذیه و مراقب سلامت دبستان

برخلاف گذشته که خوراکی های حاوی قند ساده به علت گران بودن و دسترسی کم، به ندرت جزو سبد غذایی دیده می شد، امروزه بخش قابل توجهی از انرژی روزانه افراد از این گروه دریافت می شود. گروه قند ساده که ارتباط مستقیمی با پوسیدگی های دندانی دارند، فقط شامل شکر و قند حبه ای نیست، بلکه تمامی مواد تهیه شده از آن ها را شامل می شود. خوراکی هایی نظیر کیک، بیسکویت ، آبنبات، شیرینی، بستنی، ماست میوه ای، شیرکاکائو صنعتی، انواع ژله، غلات آماده صبحانه، پاستیل، نوشابه، دلستر های طعم دار، آب میوه های صنعتی، اسمارتیز و ...

علاوه بر اینکه مواد رنگی و نگهدارنده موجود در این خوراکی ها اغلب از مواد شیمیایی و بیگانه با بدن انسان هستند، این مواد قندی به عنوان «انرژی پوچ» شناخته می شوند و هر چه بیشتر از این گروه مصرف شود، ذهن علاقه به مصرف بیشتر پیدا می کند. به بیان ساده تر این مواد جزو مواد اعتیادآور و یکی از بزرگترین تهدید های سلامت شناخته می شوند. در واقع این مواد سمومی هستند که چرخه های هورمونی بدن را دچار اختلال می کنند و به اندام های بدن آسیب می رسانند. از دیابت و اختلال تحمل گلوکز گرفته تا بیماری های قلبی عروقی، چربی خون، سکته قلبی، سکته مغزی، چاقی، اختلال در رشد و کوتاه قدی، فشار خون بالا، اوریک اسید بالا، سنگ کلیه و کبد چرب. بدین ترتیب فاجعه متابولیکی در بدن ایجاد می کنند.

برای رسیدن به سلامتی کامل می توان مصرف مواد حاوی قند ساده را به میزان قابل توجهی کم کرد و به مرور طعم سلامتی بیشتر را با نفرت از این سموم چشید.

نقش ویتامین D در سلامتی

دکتر شهرزاد طاهری

پزشک دبستان

به طور کلی ویتامین ها به دو گروه تقسیم می شوند. دسته ی اول ویتامین های محلول در آب، شامل ویتامین های گروه B و   C و دسته ی دوم ویتامین های محلول در چربی، شامل ویتامین های A، D، K، E. تمام این ویتامین ها با رعایت رژیم غذایی سالم و دریافت مقادیر کافی میوه ها و سبزیجات به بدن ما می رسد؛ تنها استثنا در این مورد ویتامین D است که نمی توان صرفاً با مصرف مواد غذایی به میزان کافی به این ویتامین دست یافت.

ویتامین D فقط از طریق تابش نور آفتاب (بدون شیشه) به بدن، ساخته می شود. متأسفانه در طی سال های اخیر به علت افزایش آلاینده های جوی، طول موج مؤثر نور خورشید که باعث ساخت ویتامین D در پوست می شود به بدن نرسیده و به همین دلیل در حال حاضر شایع ترین کمبود تغذیه ای گزارش شده از طرف وزارت بهداشت در جامعه، کمبود ویتامین D است.

کمبود این ویتامین با انجام آزمایش خون قابل تشخیص است که در همه ی آزمایشگاه ها انجام می شود. مهمترین نقش ویتامین D، جذب کلسیم مواد غذایی از روده و رسوب آن در بافت های مورد نیاز مثل استخوان ها، دندان ها می باشد. با کمبود این ویتامین، فرد بر خلاف دریافت کلسیم کافی از مواد غذایی به خصوص از لبنیات، مستعد بروز مشکلاتی همچون دردهای استخوانی، شکستگی استخوان ها، پوکی استخوان، پوسیدگی دندان ها خواهد شد. در ادامه به طور اجمالی عوارض ناشی از کمبود این ویتامین در بدن آمده است.

1) افسردگی، رفتار های عصبی در افرادی با کمبود این ویتامین بیشتر است.

2) افراد دچار کمبود این ویتامین سیستم ایمنی ضعیف تر دارند، بیشتر بیمار می شوند و دیرتر بهبودی می یابند.

3) یکی از علل شایع ریزش مو به خصوص در خانم ها کمبود ویتامین D است.

4) در افراد دیابتی دچار کمبود این ویتامین میزان پاسخ به داروهای کنترل کننده ی قند خون کمتر از بقیه است و دیابت آنها سخت تر کنترل می شود.

5) احتمال ابتلا به بیماری های خود ایمنی مانند MS، پسوزیاریس، برص و ... در افراد دچار کمبود این ویتامین بیشتر است.

6) بدن درد و خستگی یکی از مشکلات شایع می باشد.

7) احتمال بروز برخی سرطان ها در افراد دچار کمبود این ویتامین بیشتر است.

در آخر به این نکته باید اشاره داشت که هر چند کمبود این ویتامین مخاطراتی برای سلامتی دارد، اما اضافه دریافت آن نیز مضر است و می تواند منجر به عوارضی از جمله تهوع، دردهای شکمی، بی اشتهایی، سنگ کلیه شود، بنابراین این مکمل ویتامین را فقط پس از انجام آزمایش خون و صرفاً با تجویز پزشک مصرف کنیم.

روش صحیح مسواک زدن

نیلوفررضایی

کارشناس تغذیه و مراقب سلامت دبستان

ابتدا به اندازه یک نخود خمیردندان روی مسواک قرار داده و خمیر دندان را به داخل موهای مسواک فرو ببرید.دندان های بالا و پایین باید جداگانه مسواک شوند. مسواک کردن از قسمت عقب یک سمت دهان شروع می شود و به ترتیب کلیه سطوح جونده، خارجی و داخلی کلیه دندان ها مسواک زده می شود به نحوی که سر مسواک دو تا سه دندان را در هر مرحله تمیز کند. برای مسواک کردن سطح جونده ، موهای مسواک را در تماس با سطوح جونده قرار داده و کمی فشار دهید تا موهای مسواک به خوبی به داخل شیار های سطح جونده وارد شود. سپس چند بار مسواک را به جلو و عقب بکشید تا به خوبی تمیز شود.

هنگام مسواک کردن سطوح خارجی دندان،  موهای مسواک باید با زاویه 45 درجه نسبت به محور طولی دندان در محل اتصال لثه و دندان قرار گیرد. بعد از قرار دادن مسواک روی دندان و لثه، البتدا حرکت لرزشی(حرکات سریع و کوتاه به سمت عقب و جلو بدون جابجایی مسواک) در محل باید صورت بگیرد و سپس با حرکت مچ دست موهای مسواک روی سطح دندان از سمت لثه به طرف سطوح جونده چرخانده شود. این حرکت حدود 10-5 بار برای هر دندان باید انجام گیرد.

تمیز کردن سطوح داخلی دندان ها هم مانند مسواک کردن سطوح خارجی آن صورت می گیرد ولی برای سطوح داخلی دندان های جلو مسواک را باید به صورت عمود روی سطح داخلی دندان ها قرار داد و با حرکات بالا و پایین این سطوح را تمیز کرد.

چون خرده های مواد غذایی و میکروب ها روی سطح زبان جمع می شوند بهتر است روی زبان را هم با مسواک تمیز نمود. برای اینکار مسواک در عفب زبان قرار می گیرد و به طرف جلو کشیده می شود. پس از مسواک کردن دندان ها و زبان، باید دهان را چندین بار با آب شست.

پس از اتمام کار، مسواک را خوب بشویید و در جایی دور از آلودگی (خارج سرویس بهداشتی) نگهداری کنید.

نکته: مسواک زدن به صورت افقی و با شدت زیاد می تواند منجر به تحلیل لثه و حساسیت در نواحی طوق دندان ها گردد.

نکته: هیچگاه مسواک خیس را در جعبه سربسته نگذارید چرا که رشد میکروب ها را تسریع می کند.

 پیشگیری از دیابت

نیلوفر رضایی

کارشناس تغذیه و مراقب سلامت

شعار امسال هفته سلامت غلبه برشایع ترین بیماری غیر واگیردار متابولیک یعنی «دیابت» بود. بیماری که سالانه 4 میلیون مرگ ناشی از آن در جهان رخ می دهد. اگرچه هزینه های اقتصادی درمان این بیماری بالاست اما پیشگیری از آن با راهکارهای ساده و کم هزینه امکان پذیر است از جمله:

-افزایش فعالیت های فیزیکی (که به تدریج شدت و زمان آن افزایش پیدا کند)

- مصرف کافی فیبر با گنجاندن میوه های رنگی، سبزیها، حبوبات و غلات سبوس دار در رژیم غذایی

- کاهش وزن حتی به میزان 5 درصد

- کاهش مصرف قند ساده و مواد غذایی با محتوای قند بالا مانند کیک، بیسکویت، آبمیوه های صنعتی، نوشابه ها و غیره.

 آشنایی با اصول طب سنتی

 دکتر شهرزاد طاهری

پزشک دبستان

طب سنتی ایران، مکتبی است که توجه عمده‌اش به حفظ سلامتی است. حکما و دانشمندان طب سنتی ایران در تعریف طب، حفظ سلامتی را بر بازگرداندن سلامتی مقدم دانستند.

دستورات حفظ سلامتی در طب سنتی ایران بر شش اصل ضروری استوار است که شامل قوا، حرکت و سکون، خواب و بیداری، خوردنی و آشامیدنی، استفراغ و احتباص و اعراض نفسانی است. این شش اصل هم برای سالم زندگی کردن لازم است و هم برای بهبود بیماران! همچنین برای پیشگیری از عود بیماری نیز توجه به این اصول لازم است.

ادامه مطلب...

عادات غذایی غلط

نیلوفر رضایی

کارشناس تغذیه ومراقب سلامت

در اهمیت تغذیه‌ی سالم سخن‌های فراوانی وجود دارد؛ مثل: »پدر بیماری هر چه که باشد، تغذیه‌ی ناسالم مادر آن است. «و همچنین این جمله که »اگـر بـیماری در معـده نـباشـد، بیمار نمی‌میرد.« بااین‌وجود در اغلب فرهنگ‌ها غذا خورده می‌شود ولی ازآنچه اهمیت دارد، یعنی آنکه چه بخوریم و چگونه، غافل هستند. به‌همین‌علت بر آن شدیم تا در در خصوص عادات غذایی ناصحیح خانواده‌های دانش‌آموزان دبستان مسرور، مطالعه ای انجام دهیم. بررسی روی 247 نفر از دانش‌آموزان مدرسه صورت گرفت. مقیاس بررسی، پرسشنامه‌های کیفی بود که توسط والدین دانش‌آموزان تکمیل شد. نتایج بدین‌ترتیب بود که 89 درصد از خانواده‌ها از گوشت گوسفند به‌عنوان اولین منبع پروتئینی استفاده می‌کردند. در 88 درصد از خانواده‌ها، برنج اولین منبع غلات مصرفی بود. عادت خوردن نان همراه برنج در 8.5 درصد از خانواده‌ها وجود داشت. یافته‌ی دیگر که چندان هم دور از انتظار نبود این که حدود 73 درصد از خانواده‌ها، عادت به مصرف ته‌دیگ داشتند. یافته‌ی دیگر این بررسی این بود که تنها 2 درصد از خانواده‌ها پوست مرغ را هنگام طبخ جدا نمی‌کردند. 55 درصد از خانواده‌ها نیز در آب‌گوشت از نان تیلیت استفاده می‌کردند. عادت نوشیدن انواع شربت و نوشابه همراه غذا در 26 درصد از خانواده‌ها وجود داشت. خوردن انواع شیرینی، آجیل و دسر بعداز غذا نیز در حدود 21 درصد از خانواده‌ها دیده شد. پاشیدن نمک به غذا قبل از چشیدن آن در 5.6 درصد از خانواده‌ها بود که این هم آمار امیدوارکننده‌ای تلقّی می‌شود. عادات غذایی ناصحیح دیگری که حاصل شد در زیر به آن‌ها اشاره می‌شود:

1-خوردن کله‌پاچه یک‌بار در ماه یا بیشتر: 5.8 درصد

2-خوردن آش رشته و آش شله‌زرد به‌عنوان غذا یا عصرانه: 49 درصد

3-خوردن سالاد همراه سس مایونز 67.6 درصد

4-تماشای تلویزیون هنگام غذا خوردن: 74 درصد

5-خوردن باقیمانده غذای کودک توسط پدرومادر: 32 درصد

6-خوردن هنگام مطالعه و کار با کامپیوتر: 7 درصد

7-قرار دادن انواع موادغذایی نظیر شیرینی و شکلات و یا سایر تنقلات در معرض دید: 6.24 درصد

8-سرکشی مرتب به یخچال: 43 درصد

9-چشیدن غذا هنگام پخت‌وپز توسط خانم‌ها: 58 درصد

با دقت در نتایج، توجه به نکات و پیشنهادهای زیر لازم به‌نظر می‌رسد:

89 درصد از خانواده‌ها از گوشت گوسفند به‌عنوان اولین منبع پروتئینی استفاده می‌کردند. درحالی‌که در گروه گوشت‌های قرمز، گوشت گوساله، چربی پایین‌تری دارد و سالم‌تر تلقی می‌شود. همچنین گوشت‌های سفید مانند مرغ، ماهی و گوشت بوقلمون نیز منابع بسیار خوب از پروتئین هستند و درکل در مقایسه با گوشت قرمز، چربی اشباع کمتری دارند و بهتر است این گوشت‌ها اولین منبع پروتئین غذای خانوار گردد.

در 88 درصد از خانواده‌ها برنج، اولین منبع غلات مصرفی بود. طبق تحقیقات انجام‌شده، نمایه گلیسمی (توانایی ماده غذایی در افزایش قند خون) برای برنج 87 است و این درحالی‌است که برای نان این نمایه 70 است؛ بنابراین برنج قدرت بیشتری در افزایش قند خون دارد. پیشنهاد می‌شود نیمی از غلات مصرف روزانه از برنج و نیمی دیگر از نان باشد.

عادت خوردن نان همراه برنج، در 8.5 درصد از خانواده‌ها وجود داشت. ذکر این نکته لازم است که مصرف نان همراه با برنج به‌دلیل تنوع در غله‌ی مصرفی در یک وعده، سبب افزایش دریافت و همچنین افزایش کالری مصرفی می‌شود.

علت نادرست بودن عادت خوردن ته‌دیگ غذا این است که معمولاً در طبخ برنج و ماکارونی، روغن به‌کار برده شده برای پخت در کف ظرف جمع شده و این سبب می‌شود ته‌دیگ بسیار پرکالری باشد. همچنین سفتی ته‌دیگ می‌تواند سبب ساییدگی دندان شود. خشکی ته‌دیگ همچنین در هنگام بلع می‌تواند به جدار و دیواره‌ی داخلی دستگاه گوارش، مثل مری و معده آسیب رساند.

عادت نوشیدن انواع شربت و نوشابه همراه غذا در26 درصد از خانواده‌ها بود. در نظر داشته باشید که خوردن مایعات همراه غذا سبب رقیق‌شدن شیره‌ی معده می‌شود و این می‌تواند عملکرد آنزیم‌های هضم‌کننده‌ی معده را دچار اختلال کند. همچنین نوشیدن این مواد همراه غذا سبب می‌شود کالری دریافتی افزایش یابد که می‌تواند سبب مستعدشدن فرد برای ابتلا به چاقی یا اضافه‌وزن شود.

خوردن انواع شیرینی، آجیل و دسر بعداز غذا نیز در حدود 21 درصد از خانواده‌ها بود. درحالی که منبع علمی معتبری از این باور که:مصرف شیرینی بعد از غذا سبب تسهیل در هضم می‌شود)حمایت نمی‌کند،امااین عادت جزو یکی از رفتارهای شایع در میان خانواده هاست و می ‌تواند عامل بسیار مهمی در چاق شدن افراد باشد.

می‌دانیم درحالی‌که نمک مجاز مصرفی روزانه تنها 6-5 گرم (معادل یک قاشق چای‌خوری) است، تنها عادت پاشیدن نمک قبل از چشیدن غذا، می‌تواند سبب افزایش نمک دریافتی شود که به سم سفید موسوم است.

شباهت ها و تفاوت های سرماخوردگی و آنفلوآنزا:

نیلوفر رضایی

کارشناس تغذیه و مراقب سلامت

-عامل ایجاد کننده هر دو ویروس می باشد، و هر دو در فصول سرد شایع تر هستند.

-در سرماخوردگی بیشتر آبریزش بینی و عطسه تجربه می شود در حالی که در آنفلوآنزا تب و بدن درد علایم اصلی هستند.

-سیر آنفلوآنزا: یک تا سه روز تب و بدن درد و سپس فروکش کردن تب. گاهأ سرفه و بیحالی تا حتی دو هفته نیز ادامه می یابد.

(توجه کنید که اگر بعد از گذشت سه روز از شروع بیماری تب قطع نشد ویا تنگی نفس وجود داشت حتمأ لازم است مجدد به پزشک مراجعه شود).
ادامه مطلب...

توصیه هایی برای پیشگیری از مسمومیت در کودکان:

نیلوفر رضایی

کارشناس تغذیه و مراقب سلامت

- به کودکان بگویید که داروها و مکمل های مصرفی شکلات نیستند و در هنگام استفاده از دارو ها هم از این اسم های خوراکی استفاده نکنید.

- کیف لوازم آرایشی خود را دور از دسترس فرزندتان قرار دهید.

- هر ماه یک بار تمامی داروهای نگهداری شده در منزل را از نظر تاریخ انقضاء بررسی نمایید و موارد تاریخ گذشته را دور بیندازید.

- سعی کنید داروهای منزل را در طبقات بالایی و یا در کمدهای قفل دار دور از دسترس کودکان قرار دهید.
ادامه مطلب...

 چرا باید از چاقی در سنین کودکی جلوگیری کرد؟

  رودابه زمانی

 کارشناس تربیت بدنی

شاید این سوال وجود داشته باشد که چرا افراد چاق بعد از کاهش وزن، بازهم از برگشت وزن از دست رفته در امان نیستند؟ یک حقیقت جالب این است که بعد از دوران بلوغ، دیگر سلول‌های چربی ساخته نمی‌شوند. یعنی در سنین قبل از بلوغ فرد هر چقدر افزایش وزن اضافی داشته باشد، به معنی افزایش سلول های چربی است که بعد از بلوغ نه کم می شود و نه زیاد و با افزایش ذخیره چربی در بدن تعداد سلول‌های چربی ثابت باقی می‌ماند. در واقع افزایش وزن و کاهش وزن به دلیل تغییر حجم سلول‌ها است و تعداد سلول‌های چربی ثابت باقی می‌مانند. حتی در افراد لاغری که می خواهند وزن اضافه کنند تغییری در تعداد سلول های چربی نخواهند داشت بلکه حجم آن ها تغییر می کند. بنابراین چاق نشدن در دوران کودکی از این رو مهم است.

بهترین مواد غذایی در هوای آلوده

رودابه زمانی

کارشناس تربیت بدنی

برای کم شدن مضرات آلودگی هوا مصرف آنتی اکسیدان‌ها هم از نکاتی است که معمولاً پزشکان و متخصصان تغذیه، روی آن تأکید ویژه‌ای دارند. در حالت عادی، سیستم دفاعی بدن، سلول‌ها را از تمامی آسیب‌های بیرونی محافظت می‌کند. اما عوامل مخرب محیطی باعث می‌شوند بدن نتواند مبارزه کند در نتیجه ساختمان و عمل سلول‌های بدن توسط مخرب‌هایی نظیر رادیکال‌های آزاد تخریب می‌شود، اما آنتی اکسیدان‌ها مولکول‌هایی هستند که جلوی عمل رادیکال‌های آزاد را گرفته و مانع تخریب سلول‌های حیاتی بدن می‌شوند.
ادامه مطلب...

اگر فرزند عزیزتان میوه نمی خورد، توصیه های زیر را به کار بندید:
ادامه مطلب...

نوشابه ی گازدار، گرگی در لباس میش

دکتر شهرزاد طاهری

پزشک دبستان

نوشابه های گازدار مضرات زیادی دارند و متأسفانه کشور ما با سرانه مصرف 42 لیتری مقام اول را در جهان کسب کرده است.در این شماره چند نمونه ازآثار نوشابه های گازدار اشاره می کنیم.

پوسیدگی دندان: تمام نوشابه های گاز دار خاصیت اسیدی داشته و سبب فرسایش مینای دندان های می شود.همچنین میزان قند بالای این گونه محصولات، پوسیدگی دندان هارا تسریع می کند.

سوء هاضمه: گاز این نوشابه ها به خاطر وجود دی اکسید کربن و اسید فسفریک درون نوشابه است. وجود این گاز باعث اسیدی شدن محیط دهان، گلو و مری شده که منجر به آسیب های مخاط آنها می گردد. علاوه بر آن اسید فسفریک موجود در این نوشابه ها در رقابت با اسید معده عملکرد صحیح معده را تحت تاثیر قرار داده و در نتیجه مقداری از غذای مصرفی، گوارش نیافته باقی مانده و سبب نفخ و سوء هاضمه می شود.

اثر روی کلیه ها: از آنجایی که با نصرف نوشابه های گازدار میزان اسید فسفریک خون زیاد می گردد کلیه ها قادر به دفع سریع آن نبودهو فشار مضاعفی بر کلیه ها تحمیل می شود.

اثر روی استخوان ها: مصرف نوشابه های گازدار باعث می شود که کلسیم از استخوان ها برداشته شده و درون خون جریان یابد. این امر موجب رسوب کلسیم اضافی در کلیه ها گردیده و در نهایت منجر به ایجاد سنگ کلیه می شود. در واقع اسید فسفریک موجود در نوشابه های گازدار ماده ای بسیار سمی است که در صنعت از آن به عنوان سختی گیر آب استفاده می شود،به این معنی که باعثکم شدن میزان کلسیم و منیزیم از آب می شود. اسید فسفریک در بدن نیز به همین صورت عمل می کند و یون های کلسیم را از استخوان ها برداشته و نهایتا باعث پوکی استخوان می شود.

خطر وابستگی: به نوشابه های گازدار عمداً کافئین افزوده می گردد تا ایجاد اعتیاد و وابستگی در مصرف کنندگان خود بکنند. کافئین موجود در نوشابه های گازدار با سرعت بیشتری نسبت به دیگر نوشیدنی های حاوی کافئین مانند قهوه و چای جذب بدن مش شود. علاوه بر آن کافئین سبب بر هم خوردن نظم خواب می شود.

نوشابه های گازدار فاقد هرگونه ارزش تغذیه ای بوده تنها به خاطر میزان قند بالایشان دارای کالری زیادی می باشند که منجر به اضافه وزن می گردد.در نوشابه های رژیمی نیز به جای شکر معمولی از آسپارتام استفاده می کنند که برای سلامتی بسیار مضر است و مصرف آن سرگیجه، میگرن و کاهش توان حافظه را به دنبال دارد.نوشابه باعث عدم جذب آهن می شود بنابرین خوردن نوشابه با کباب و جگر باعث کاهش جذب آهن از این خوراکی ها خواهد شد. بخشی از کوتاه قدی بچه ها به علت مصرف نوشابه های گازدار است چرا که نوجوان برای رشد قدی خود نیاز به دریافت انواع ویتامین ها و املاح دارد که نوشابه فاقد آن است.

آیا با وجود این همه مضرات هنوز به خوردن نوشابه های گازدار علاقه مندید؟ مبادا به خاطر لذت آنی دچار حسرت دائمی بشوید.

روش های طبیعی پیشگیری و درمان سرماخوردگی

دکتر شهرزاد طاهری

پزشک دبستان

در فصول سرد سال، سرماخوردگی، شایع ترین بیماری کودکان و نوجوانان است. بیشتر از صد نوع ویروس سرماخوردگی وجود دارد و استفاده از آنتی بیوتیک های مختلف از جمله پنی سیلین، آموکسی سیلین و ... نه تنها هیچ جایگاهی در پیشگیری یا درمان این بیماری ندارد بلکه باعث مقاوم شدن بدن نسبت به این داروها و برهم خوردن محیط طبیعی روده ها و در نتیجه سوء هاضمه خواهد شد. رعایت موارد زیر تا حد زیادی می تواند باعث پیشگیری از سرماخوردگی شود.

ادامه مطلب...